Nowy projekt ustawy o sygnalistach

Celem projektowanej ustawy jest wdrożenie do krajowego porządku prawnego Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii („Dyrektywa”).

Nowa wersja projektu ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa („Projekt”)  poza zmianami o charakterze redakcyjnym zakłada kilka kluczowych zmian merytorycznych, głównie odnoszących się do zgłoszeń zewnętrznych, tj.:

• zrezygnowano z roli Rzecznika Praw Obywatelskich w zakresie obsługi zgłoszeń zewnętrznych. Zgodnie z początkowymi założeniami projektu ustawy, o których pisaliśmy na naszej stronie, podmiotem do którego miały być kierowane zgłoszenia zewnętrzne o naruszeniu prawa miał być Rzecznik Praw Obywatelskich. W Projekcie całkowicie zrezygnowano z przyznanych mu w poprzednich projektach kompetencji w zakresie przyjmowania zgłoszeń i ich obsługi, zaś zadania powierzono ogólnie organom publicznym, ze szczególnym uwzględnieniem  PIP.

W aktualnej wersji Projektu zadania podmiotu w przypadku, w którym zgłaszający nie może określić organu publicznego właściwego do przyjęcia zgłoszenia, zgłoszenie zewnętrzne może być dokonane do PIP. PIP, zgodnie z Projektem, będzie organem odpowiedzialnym za początkową weryfikację zgłoszenia i przekazania go do organu publicznego właściwego do podjęcia działań następczych. Co więcej, PIP będzie podmiotem odpowiedzialnym za przyjmowanie sprawozdań organów publicznych zawierających dane statystyczne dotyczących przyjmowanych przez nie zgłoszeń zewnętrznych. Na podstawie przekazanych sprawozdań organów publicznych, PIP będzie zobowiązana do sporządzenia sprawozdania za dany rok kalendarzowy i przekazania go do Komisji Europejskiej. PIP przyznano także kompetencje z zakresu zapewniania powszechnego dostępu do informacji na temat praw i środków ochrony prawnej zgłaszających przed działaniami odwetowymi oraz udzielania informacji o organach publicznych, do których zgłaszający mogą kierować się w celu ich ochrony.  W związku z przekazanymi zadaniami PIP, Projekt zakłada zmianę Ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy.

• wskazano organy ścigania (policja i prokuratura) wśród organów kompetentnych do przyjmowania zgłoszeń zewnętrznych. W przypadku podejrzenia popełnienia przestępstwa naruszającego interesy UE organem do którego mogą być kierowane zgłoszenia zewnętrzne ma być prokurator. Zgłoszenie zewnętrzne, które może stanowić przestępstwo dokonywane ma być do komendanta wojewódzkiego Policji.
• określono termin przechowywania danych osobowych w rejestrach zgłoszeń. Zgodnie z Projektem organy publiczne przyjmujące zgłoszenia zewnętrzne mają być zobowiązane do przechowywaniu danych osobowych i innych danych zawartych w rejestrach zgłoszeń przez okres 15 miesięcy po zakończeniu roku kalendarzowego, w którym zakończono działania następcze lub po zakończeniu postępowań zainicjowanych tymi działaniami.
• przewidziano umożliwienie zgłaszającym naruszenie ubieganie się o wydanie przez organ publiczny zaświadczenia o byciu sygnalistą. Zaświadczenie stanowić ma potwierdzenie podlegania ochronie na podstawie przepisów projektowanej ustawy.
• wprowadzono odesłanie do KPA. W kwestii nieuregulowanych przepisami rozdziału poświęconego zgłoszeniom zewnętrznym Projekt  wprowadza odesłanie  do przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego.
• przewidziano zmiany przepisów karnych. Projekt obejmuje zaostrzenie kary za utrudnianie zgłoszenia poprzez wskazanie  w katalogu sankcji kary pozbawienia wolności oraz obniżenie kary pozbawienia wolności przewidzianej za zgłoszenie lub ujawnienie publiczne, w przypadku posiadania wiedzy, że do naruszenia nie doszło, z 3 lat pozbawienia wolności do lat 2.

Z nową wersją projektu ustawy oraz uwagami zgłoszonymi w ramach uzgodnień międzyresortowych można zapoznać się pod linkiem. Planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów określono na I kwartał 2023 r. Następnie projekt zostanie skierowany do Sejmu. Ustawa wejdzie w życie po upływie 2 miesięcy od dnia jej ogłoszenia. Warto zaznaczyć, że wymagany termin implementacji Dyrektywy upłynął w dniu 17 grudnia 2021 r.

O toczących się pracach nad Projektem pisaliśmy uprzednio na naszej stronie internetowej, m.in. w dniu 6 października 2021 r., 22 października 2021 r., 31 grudnia 2021 r., 16 lutego 2022 r. oraz 25 kwietnia 2022 r. i 12 lipca 2022 r.

Autor: apl. adw. Magdalena Borychowska

Kancelaria prawna KRWLEGAL zapewnia profesjonalne i fachowe doradztwo w wielu dziedzinach prawa, w tym  świadczy usługi doradztwa przy ofertach publicznych, obsłudze crowdfundingu, transakcji M&A, ochrony sygnalistów, jak również doradztwa regulacyjnego dla sektora finansowego, świadcząc usługi m. in. w zakresie działalności firm inwestycyjnych, funduszy inwestycyjnych, podmiotów zarządzających aktywami, banków (depozytariuszy), a także pozostałych uczestników rynku finansowego.

Jeśli uważasz, że może mieć to wpływ na Twój biznes, zapraszamy do kontaktu: biuro@krwlegal.pl lub +48 22 29 50 940.