Konferencja uzgodnieniowa ws. projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku – zmiany w ustawie o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwesty

Jak wskazywaliśmy na naszej stronie internetowej, od 5 października 2021 roku trwa konferencja uzgodnieniowa w sprawie projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku („Projekt”). Konferencja uzgodnieniowa zaplanowana została na cztery dni, jednakże z uwagi na liczne uwagi do Projektu, wyznaczony pierwotnie okres został wydłużony o kolejne dni.

W zeszły piątek, tj. 8 października 2021 roku, konsultacjom poddano m.in. proponowane zmiany do ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi („UFI”). O proponowanych zmianach w przepisach UFI pisaliśmy na naszej stronie internetowej. Wśród najbardziej istotnych zagadnień, zaliczyć należy wskazać zmiany do UFI:

• dotyczące sekurytyzacji;
• w zakresie odejścia od obowiązkowej dematerializacji certyfikatów inwestycyjnych niepublicznych FIZ;
• obejmujące cyfryzację zawiadomień UKNF o zmianach statutów funduszy inwestycyjnych;
• zmierzające do rezygnacji z obowiązku przeprowadzenia przez UKNF obligatoryjnej rozprawy przed wydaniem decyzji sankcyjnej, o której mowa w art. 228 UFI;
• mające na celu doprecyzowanie, że FIZy nieruchomościowe są uprawnione do prowadzenia lokacyjnej działalności inwestycyjnej również po upływie okresu dostosowawczego;
• wprowadzające modyfikację odpowiedzialności podmiotów, którym towarzystwo powierzyło na podstawie umowy, o której mowa w art. 45a ust. 1 UFI wykonywanie czynności związanych z działalnością prowadzoną przez to towarzystwo, podmiotów zarządzających sekurytyzowanymi wierzytelnościami funduszu sekurytyzacyjnego (po noweli - zarządzających wierzytelnościami wyspecjalizowanego funduszu wierzytelności) oraz likwidatorów funduszy inwestycyjnych poprzez zwiększenie wymiaru kar administracyjnych z obecnego maksymalnego wymiaru 500 tys. zł do 5 mln zł;
• prowadzące do wyłączenia dopuszczalności outsourcingu zarządzania portfelami istotnej grupy funduszy (jako zmiana zaproponowana przez UKNF pismem z dnia 27 września 2021 roku).

Wiele wątpliwości na etapie analizy opublikowanych projektów zmian do UFI wzbudziły propozycje dotyczące art. 188 ust. 1 UFI. Przepis w obecnym brzmieniu formułuje zamknięty katalog dopuszczalnych lokat funduszu sekurytyzacyjnego. W związku z tym, że żaden z przepisów UFI nie przewiduje możliwości lokowania aktywów funduszu sekurytyzacyjnego w nieruchomości, ewentualne nabycie przez fundusz nieruchomości na podstawie dotychczas obowiązujących przepisów może mieć miejsce wyłączenie w postępowaniu egzekucyjnym (przy czym przejęcie przez fundusz nieruchomości w toku postępowania egzekucyjnego nie stanowi działalności lokacyjnej funduszu). Wedle propozycji Ministerstwa fragment art. 188 ust. 1 UFI stanowiący podstawę dla wspomnianego nabycia nieruchomości w ramach „postępowania egzekucyjnego” miałby zostać zastąpiony odniesieniem do „postępowania egzekucyjnego w administracji”. Byłoby to równoznaczne z pozbawieniem funduszy sekurytyzacyjnych możliwości przejęcia na własność nieruchomości w trybie postępowania egzekucyjnego określonym przepisami kodeksu postępowania cywilnego, w sytuacji w której taka nieruchomość stanowiłaby zabezpieczenie wierzytelności, będących aktywami funduszu. W odpowiedzi na zastrzeżenia i argumenty przedstawione przez uczestników procesu uzgodnień, przedstawiciele Ministerstwa Finansów zdecydowali się na wycofanie komentowanej propozycji.

W trakcie konferencji została również omówiona uwaga IZFiA do Projektu, w której poddano pod rozwagę propozycję wprowadzenia dodatkowej zmiany w art. 188a UFI, która usankcjonowałaby wprost możliwość nabywania przez tego rodzaju fundusze praw własności nieruchomości w sytuacji, gdy stanowią one zabezpieczenie nabywanych do portfela funduszu wierzytelności. Zmiana miałaby na celu wprowadzenie do UFI wyraźnej podstawy prawnej do nabycia w takim przypadku nieruchomości – jako wyraz powszechnie przyjętej i akceptowanej przez nadzorcę praktyki. Co prawda propozycja IZFiA nie została przyjęta, to jednak przedstawiciele Ministerstwa i UKNF wyrazili zamiar pochylenia się nad przedmiotową kwestią, w tym w szczególności nad potencjalną propozycją brzmienia przepisów, które wprowadzałyby taką możliwość.

Omówiona została również propozycja IZFiA, uzupełnienia przewidzianej w projekcie możliwości łączenia funduszy inwestycyjnych zamkniętych, o których mowa w art. 15 ust. 1a UFI, dodatkowo o publiczne FIZ. Rozwiązanie to nie spotkało się jednak z akceptacją ze strony UKNF. Przedstawiciele urzędu wskazali jednak, że kwestia ta pozostaje do rozważenia w przyszłości.

W kontekście planowanego podniesienia wysokości kar administracyjnych nakładanych na podmioty, którym towarzystwo powierzyło zarządzanie sekurytyzowanymi wierzytelnościami funduszu sekurytyzacyjnego (po noweli – wyspecjalizowanego funduszu wierzytelności) poddano pod rozwagę propozycję przedstawicieli Biura Rzecznika Finansowego odnośnie wprowadzenia jeszcze wyższego wymiaru kary, niż pierwotnie zaproponowana przez Ministerstwo w ramach Projektu. Spotkało się to ze sprzeciwem nie tylko ze strony przedstawicieli uczestników rynku, ale również samego nadzorcy i Ministerstwa.

Sporo zastrzeżeń ze strony uczestników rynku wzbudziła również propozycja UKNF dotycząca rezygnacji z obowiązku przeprowadzenia rozprawy przed wydaniem decyzji w sprawie zastosowania sankcji, na podstawie art. 228 UFI. Analogiczna propozycja została zgłoszona również w ramach projektu zmian do ustawy o ofercie publicznej. Przedstawiciele Urzędu podnosili, że przedmiotowa zmiana nie prowadzi do ograniczenia gwarancji procesowych strony postępowania. Wedle UKNF, po uchyleniu przepisów o przeprowadzeniu obowiązkowej rozprawy z UFI, zastosowanie znajdzie wprost art. 89 k.p.a., który przewiduje przeprowadzenie rozprawy na wniosek strony postępowania. Jak wskazał przedstawiciel KRWLEGAL, mec. Krzysztof Rożko – powyższy argument nie może być traktowany jako rozstrzygający, ponieważ wspomniany wniosek nie jest wiążący dla organu administracji publicznej, który powinien przeprowadzić rozprawę z urzędu lub na wniosek strony, w każdym przypadku gdy zapewni to przyspieszenie lub uproszczenie postępowania (w ocenie organu). Wykreślenie z art. 228 UFI obowiązku przeprowadzenia rozprawy, prowadziłoby do usunięcia obowiązku jej przeprowadzenia przez organ gdy wymaga tego przepis prawa (art. 89 k.p.a. in fine). Wedle stanowiska Ministerstwa, przedmiotowa kwestia zostanie rozstrzygnięta podczas odrębnych ustaleń.

Pod koniec piątkowego spotkania omówiono kwestie związane z zamiarem uchylenia przepisów dotyczących obowiązkowej dematerializacji certyfikatów inwestycyjnych niepublicznych FIZ. Planowana zmiana, mająca na celu powrót do zasad sprzed 1 lipca 2019 roku, a więc do ewidencji uczestników, spotkała się ze zdecydowanym sprzeciwem przedstawicieli KDPW S.A. oraz przedstawicieli NBP. Argumentacja zwolenników utrzymania status quo (tj. przymusowej dematerializacji) zmierza w kierunku wykazania, że aktualne rozwiązania, w tym udział KDPW, służy ochronie interesów uczestników FIZ przed nieprawidłowościami, które w następstwie wydarzeń dotyczących emitentów obligacji korporacyjnych skłoniły ustawodawcę do zmiany przepisów w 2018 roku i objęcia obowiązkową dematerializacją obligacji korporacyjnych. Tego rodzaju stanowisko zdaje się jednak pomijać fakt, że objęcie certyfikatów inwestycyjnych niepublicznych FIZ przymusową dematerializacją nastąpiło niejako „przy okazji”, w ramach działań mających na celu przeciwdziałanie przede wszystkim ryzykom identyfikowanym w odniesieniu do rynku wspomnianych instrumentów dłużnych. Wskazywano również na wadliwość argumentacji opartej na założeniu, iż rezygnacja z przymusowej dematerializacji jest wymuszona koniecznością umożliwienia TFI i funduszom realizacji obowiązków wynikających z ustawy AML. Wśród argumentów podnoszonych przez adwersarzy – w tym przedstawicieli IZFiA reprezentujących rynek funduszy inwestycyjnych, wskazano że za zasadnością powrotu do rozwiązania, w którym ewidencję uczestników funduszy może prowadzić TFI zarządzające FIZ, przemawiają nie tylko względy związane z niższymi kosztami, ale również możliwość tworzenia produktów, które z uwagi na brak ograniczeń operacyjnych ze strony KDPW (np. w zakresie tzw. automatycznych wykupów) w sposób bardziej adekwatny odpowiadają oczekiwaniom inwestorów. Jednocześnie w ocenie przedstawicieli TFI teza o istotnym z perspektywy uczestników funduszy zamkniętych znaczeniu objęcia ich gwarancjami związanymi z uczestnictwem w systemie rekompensat pozostaje nietrafiona o tyle, że upadłość TFI, cofnięcie (wygaśnięcie) zezwolenia na prowadzenie działalności przez Towarzystwo unicestwia ani nie ogranicza, wobec szczególnych rozwiązań przewidzianych w takich przypadkach w UFI, prawnej możliwości zaspokojenia przez uczestnika funduszu inwestycyjnego roszczeń majątkowych dotyczących certyfikatów, które posiada.

Z uwagi na skalę rozbieżności, nie przystąpiono do omawiania szczegółowych propozycji zmian, poza wysłuchaniem wystąpień stron. Propozycje w zakresie odejścia od przymusowej dematerializacji zostaną rozpatrzone w ramach dodatkowego czasu wyznaczonego na konsultacje, zależnie od kierunkowych ustaleń odnośnie utrzymania albo rezygnacji z wprowadzenia ww. zmian.

Przedstawiciele Kancelarii wezmą udział w kolejnych dniach konferencji uzgodnieniowej. Kancelaria będzie na bieżąco informować o przebiegu konsultacji dotyczących proponowanych zmian do UFI.

Kancelaria jest zaangażowana w rozwój rynku kapitałowego w Polsce, w tym bierze czynny udział w pracach legislacyjnych dotyczących funkcjonowania tego rynku. Nasza oferta obejmuje pomoc m.in. w takich działaniach jak obsługa inwestycji kapitałowych, sekurytyzacja, MiFID II (w tym zachęty), obsługa funduszy inwestycyjnych oraz innych instytucji finansowych.

Jeśli uważasz, że może mieć to wpływ na Twój biznes, zapraszamy do kontaktu: biuro@krwlegal.pl lub +48 22 29 50 940.