TARCZA ANTYKRYZYSOWA PAKIET SPECUSTAW W SPRAWIE COVID-19 W SEJMIE

Pakiet ten tworzą m.in. projekt ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw („Specustawa COVID-19”) oraz projekt ustawy o udzielaniu pomocy publicznej w celu ratowania lub restrukturyzacji przedsiębiorców („Specustawa o pomocy publicznej”). Nadzwyczajna sytuacja powoduje, że konieczne stało się sięgnięcie zarówno po wyjątkowe rozwiązania, jak również odwołanie do szczególnego trybu w zakresie tworzenia prawa. Po raz pierwszy w historii polskiego Parlamentu ustawa zostanie przyjęta przez Sejm w trybie zdalnym. Umożliwiły to zmiany do regulaminu Sejmu wprowadzone na posiedzeniu zwołanym na 26 marca 2020 r.

W ramach Specustawy COVID-19 wprowadza się zmiany do ponad 58 aktów prawnych, w tym m.in. do ustawy z dnia:

• 29 września 1994 r. o rachunkowości („Ustawa o rachunkowości”),
• 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych („Kodeks spółek handlowych”),
• 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi („Ustawa o obrocie instrumentami”),
• 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym („Ustawa o nadzorze”),
• 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu („Ustawa o AML”),
• 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych („Ustawa o PPK”),
• 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym („Ustawa o biegłych rewidentach”).

Poniżej prezentujemy przegląd wybranych spośród projektowanych zmian i rozwiązań:

Rozwiązania w odniesieniu do polityki wynagrodzeń i sprawozdań finansowych

Specustawa COVID-19 przyznaje Ministrowi Finansów kompetencję do wydania - w przypadku ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii - rozporządzenia określającego inny termin podjęcia przez walne zgromadzenie spółki uchwały w sprawie polityki wynagrodzeń członków zarządu i rady nadzorczej, o którym mowa w art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 16 października 2019 r. o zmianie ustawy o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych oraz niektórych innych ustaw. Specustawa określa również możliwość wydania przez Ministra Finansów w analogicznych okolicznościach rozporządzenia w sprawie określenia innego terminu zatwierdzania sprawozdań finansowych wskazując jednocześnie, że w przypadku, gdy terminy posiedzeń organów zatwierdzających określone w przepisach szczególnych przypadają przed terminem zatwierdzenia sprawozdań finansowych określonym w rozporządzeniu, posiedzenia organów zatwierdzających odbędą się w terminie wskazanym w rozporządzeniu Ministra Finansów.

Zmiany dotyczące działalności Komisji Nadzoru Finansowego

Zgodnie z przepisami Specustawy COVID-19, bieg terminów do podjęcia przez Komisję Nadzoru Finansowego („KNF”) czynności, w tym czynności nadzorczych, terminów załatwiania spraw oraz terminów przewidzianych do wydania decyzji lub postanowienia kończącego postępowanie w sprawie albo wniesienia sprzeciwu nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu do dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, chyba że KNF wyda decyzję załatwiającą sprawę, dokona czynności, wyda decyzję lub postanowienie kończące postępowanie w sprawie albo wniesie sprzeciw. Jednocześnie sprawach z zakresu właściwości KNF bieg terminu przedawnienia zart. 189g § 1 i § 3 KPA nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu do dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii.

Wprowadzono także zmiany w odniesieniu do zatwierdzania przez KNF memorandów informacyjnych, o których mowa w art. 38b ust. 1 ustawy o ofercie publicznej - okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii oraz w okresie miesiąca po ich odwołaniu, nie stosuje się wymogu zatwierdzenia przez KNF wskazanych memorandów informacyjnych.

Ponadto, z uwagi na szczególną sytuację oraz konieczność zapobiegania, przeciwdziałania i zwalczania COVID-19 przewidziano wprowadzenie do Ustawy o nadzorze szczególnych regulacji umożliwiających Członkom KNF zdalny udział w jej posiedzeniach oraz dopuszczalność podejmowania uchwał Komisji także w trybie obiegowym.

Kodeks spółek handlowych

Przepisy Specustawy COVID-19 dokonują również nowelizacji Kodeksu spółek handlowych, przede wszystkim w zakresie organizacji posiedzeń organów zarządzających i nadzorczych w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością i spółkach akcyjnych oraz zasad wykonywania uprawnień związanych z podejmowaniem uchwał w tych spółkach.

Wprowadzane przepisy mają na celu zapewnić ciągłość działania organów spółek kapitałowych m. in. w sytuacjach nadzwyczajnych, takich jak obecna. Nowelizacja nie obejmuje prostej spółki akcyjnej, gdyż w przepisach ją wprowadzających zawarto już analogiczne rozwiązania dla zarządu albo rady dyrektorów oraz rady nadzorczej spółki (art. 300⁵⁸ KSH) oraz walnego zgromadzenia akcjonariuszy (art. 300⁸⁰ KSH).

Wprowadzenie do Kodeksu spółek handlowych art. 208 § 5¹ - § 5³ oraz 371 § 3¹ - § 3³ KSH umożliwia wzięcie udziału w posiedzeniu zarządu spółek kapitałowych przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość. Dodatkowo ww. przepisy zmieniają tryb podejmowania uchwał, ponieważ umożliwiają podejmowanie uchwał w trybie pisemnym lub przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość, jak również poprzez oddanie głosu za pośrednictwem innego członka zarządu. Stosowanie powyższych przepisów można wyłączyć odpowiednimi zapisami w umowie spółki lub statucie.

Kolejne przepisy nowelizacji (odpowiednio art. 222 § 1¹ oraz 388 § 1¹ KSH) wprowadzają analogiczne uprawnienia dotyczące udziału w posiedzeniach rady nadzorczej spółek kapitałowych. Ponadto przepisy dotyczące podejmowania uchwał (art. 222 § 3 i 4 oraz art. 388 § 2 i 3 KSH) zredagowano w ten sposób, iż umożliwienie głosowania przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość stanowić ma zasadę, którą ograniczyć mogą zapisy umowy spółki lub jej statutu. Co więcej, z Kodeksu usunięto ograniczenie dotyczące zakazu podejmowania uchwał w trybie pisemnym lub z wykorzystaniem nowych technologii w sprawach dotyczących wyboru przewodniczącego i wiceprzewodniczącego rady nadzorczej, powołania członków zarządu oraz odwołania i zawieszenia w czynnościach tych osób.

Do ogólnego zamysłu i celu nowelizacji, tj. wprowadzenia jako zasady możliwości działania organów spółek kapitałowych przy wykorzystaniu nowych technologii, poprzez zmianę brzmienia art. 234¹ KSH, dostosowano również przepisy dotyczące organizacji i udziału w zgromadzeniach wspólników w spółkach z o.o. Regulamin zawierający szczegółowe zasady udziału w tych zgromadzeniach przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej, określany będzie co do zasady przez radę nadzorczą spółki, a w braku jej powołania przez wspólników spółki. Wspólnicy dodatkowo będą instruowani o sposobie uczestniczenia w takim zgromadzeniu, zasadach wypowiadania się i wykonywania prawa głosu w jego trakcie oraz wnoszenia sprzeciwu od podjętych uchwał w zawiadomieniach o zwołaniu zgromadzenia.

Przepisy o analogicznym znaczeniu, z zastrzeżeniem specyfiki i odmienności walnych zgromadzeń akcjonariuszy w spółkach akcyjnych, wprowadzono do organizacji walnych zgromadzeń akcjonariuszy wraz z nowelizacją brzmienia art. 406⁵ KSH. Przy okazji spółek akcyjnych należy jeszcze wskazać, że tylko w odniesieniu do spółek publicznych wyartykułowany został obowiązek zapewnienia transmisji obrad walnego zgromadzenia w czasie rzeczywistym, jeżeli odbywa się ono z wykorzystaniem nowych technologii. We wskazanym przepisie uregulowano również kwestię przekazywania akcjonariuszom elektronicznych potwierdzeń otrzymania przez spółkę głosu akcjonariusza.

Należy także odnotować, że Specustawa COVID-19 w art. 15u zwalnia członków zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej oraz likwidatora z odpowiedzialności wobec spółki w sytuacji, gdy pomimo nieustalenia lub niedochodzenia należności, powstałych w związku z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem umowy w sprawie zamówienia publicznego, jeżeli skutkiem takich zaniechań są okoliczności związane z wystąpieniem COVID-19. Podobne wyłączenie odpowiedzialności występować będzie w przypadku zmiany umowy przez zamawiającego dokonanej w wyniku stwierdzenia wpływu COVID-19 na należyte wykonanie umowy, w przypadku zaistnienia przesłanek z art. 15r ust. 4 Specustawy COVID-19.

Ustawa o PPK

W ramach propozycji dotyczących zmiany Ustawy o PPK przewidziano m.in. przesunięcie o pół roku terminu na zawarcie umów o zarządzenie PPK i o prowadzenie PPK przez podmioty zatrudniające powyżej 50 osób zatrudnionych. Nowe terminy na zawarcie tych umów zostaną wyznaczone, odpowiednio, na dzień 27 października 2020 r. oraz 10 listopada 2020 r.

Ustawa o AML

W art. 195 Ustawy o AML ustanowiony został sześciomiesięczny okres przejściowy dla spółek, obowiązanych do zgłoszenia do Centralnego Rejestru Beneficjenta Rzeczywistego (CRBR) na dopełnienie obowiązku informacji odnośnie beneficjenta rzeczywistego tych podmiotów. Termin ten, który pierwotnie miał się zakończyć z dniem 13 kwietnia 2020 r., zostanie przesunięty o kolejne 3 miesiące. W uzasadnieniu dla wydłużenia wspomnianego okresu, wskazano iż „[p]omimo faktu, że zgłoszenie informacji do CRBR dokonywane jest przy wykorzystaniu systemu teleinformatycznego, nie można wykluczyć sytuacji, w których ustalenie informacji koniecznych do zgłoszenia wymagać będzie od osób odpowiedzialnych za zgłoszenie przemieszczania się np. w celu uzyskania stosowanych dokumentów lub załatwienia formalności związanych z uzyskaniem podpisu elektronicznego, co w kontekście obecnie panującej sytuacji zagrożenia epidemiologicznego może być niemożliwe lub utrudnione”.

Ustawa o obrocie instrumentami finansowymi

Specustawa COVID-19 wprowadza zmianę brzemienia art. 70 ust. 2 pkt 1) Ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, zgodnie z którą bank z siedzibą na terytorium Polski będzie mógł, bez konieczności uzyskania zezwolenia KNF na prowadzenie działalności maklerskiej, wykonywać czynności maklerskie polegające na przyjmowaniu i przekazywaniu zleceń nabycia lub zbycia, wykonywaniu takich zleceń na rachunek dającego zlecenie, nabywaniu lub zbywaniu na własny rachunek, zarządzaniu portfelami, doradztwie inwestycyjnym oraz oferowaniu w odniesieniu do obligacji emitowanych przez Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK) na rzecz Funduszu Przeciwdziałania COVID-19, tworzonego mocą Specustawy COVID-19 jako państwowy fundusz celowy, którego dysponentem będzie Prezes Rady Ministrów.

Jednocześnie banki będą mogły wykonywać analogiczne czynności bez stosownego zezwolenia w odniesieniu do obligacji emitowanych przez BGK na rzecz nowotworzonego Funduszu Gwarancji Płynnościowych, którego środki będą przeznaczane m.in. na pokrycie kosztów i wydatków związanych z udzielaniem poręczeń i gwarancji spłaty kredytów w ramach rozwiązań pomocowych objętych tarczą antykryzysową, a także obligacji emitowanych na rzecz Krajowego Funduszu Gwarancyjnego.

Ustawa o biegłych rewidentach oraz ustawa o rachunkowości

W ustawie o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym uchylony został ust. 1 w art. 134, przewidujący 5-letnią obowiązkową zmianę (rotację) firmy audytorskiej. Jak wskazuje ustawodawca, krok ten ma istotnie złagodzić stosowanie przepisów krajowych na rzecz bezpośredniego stosowania przepisów unijnych w zakresie obowiązkowego okresu rotacji firm audytorskich, co z kolei ma znacząco ułatwić firmom audytorskim funkcjonowanie na rynku usług audytorskich, a jednostkom zainteresowania publicznego (JZP) wybór firm audytorskich. Pozwoli to także na wykonanie usług badania sprawozdań finansowego przy zmniejszeniu nakładów pracy wynikających z konieczności zmiany firmy audytorskiej badającej jednostki zainteresowania publicznego.

Uchylenie art. 134 ust. 1 Ustawy o biegłych spowoduje, że do firm audytorskich oraz JZP będą stosowane wprost przepisy UE o rotacji firm audytorskich – maksymalny 10-letni okres zlecenia badania sprawozdań finansowych, o którym mowa w art. 17 ust. 1 akapit drugi rozporządzenia  Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 537/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie szczegółowych wymogów dotyczących ustawowych badań sprawozdań finansowych jednostek interesu publicznego, uchylającym decyzję Komisji 2005/909/WE (Dz. Urz. UE L 158 z 27.05.2014, str. 77 oraz Dz. Urz. UE L 170 z 11.06.2014, str. 66).

W związku z uchyleniem w ustawie o biegłych, zmianie uległa także treść art. 66 ust. 6 pkt 1 i 2 ustawy o rachunkowości, poprzez wykreślenie art. 134 ust. 1 ustawy o biegłych jako przesłanki nieważności sprawozdania finansowego.

W art. 82 Ustawy o biegłych wskazuje się, że postępowania administracyjne i sądowo-administracyjne w sprawach dotyczących nieprzestrzegania maksymalnego czasu nieprzerwanego trwania zleceń badań ustawowych, o którym mowa w art. 134 ust. 1 ustawy z dnia 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym w brzmieniu dotychczasowym, wszczęte i niezakończone przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, umarza się..

Specustawa z pewnymi wyjątkami wejdzie w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.

 

Jeśli podejrzewasz, że może mieć to wpływ na Twój biznes, zapraszamy do kontaktu: biuro@krwlegal.pl lub +48 22 29 50 940.