Stanowisko UKNF dotyczące zasad funkcjonowania tzw. platform crowdfundingu inwestycyjnego

 Przygotowane przez UKNF stanowisko ma na celu wyjaśnienie przepisów prawa stosowanych przy działalności tego typu platform i emitentów będących odbiorcami usług, a także prezentuje standardy działania platform i ich usługobiorców.

Zaznaczyć przy tym należy, iż stanowisko odnosi się do tych platform crowdfundingu (raczej należałoby powiedzieć operatorów takich platform), które nie posiadają zezwolenia na świadczenie usług maklerskich, o których mowa w art. 69 Ustawy o obrocie instrumentami finansowymi.

Urząd zwraca uwagę, że działalność platform nieposiadających zezwolenia na świadczenie usług maklerskich, powinna być zorganizowana w taki sposób aby nie była kojarzona z usługami dotyczącymi oferowania instrumentów finansowych. W sytuacji jednak, gdy działalność platform crowdfundingowych posiada cechy oferowania instrumentów finansowych, omawiane stanowisko należy stosować łącznie ze stanowiskiem Urzędu dotyczącym definicji usługi oferowania instrumentów finansowych[K-TK1] .

Urząd zaznacza, że platforma crowdfundingowa, która nie posiada zezwolenia na świadczenie usług maklerskich, o których mowa w art. 69 Ustawy o obrocie, powinna tak zorganizować i prowadzić swoją działalność, aby czynności faktyczne, które podejmuje, nie wchodziły w zakresie działalności maklerskiej kwalifikowanej jako wykonywanie usługi oferowania.

Platforma crowdfundingu inwestycyjnego

W stanowisku zdefiniowano takie platformy jako platformy crowdfundingu, których działalność prowadzona jest na rzecz spółek pozyskujących kapitał poprzez emisję papierów wartościowych np. akcji lub obligacji.

W myśl stanowiska, platforma crowdfundingu to strona internetowa udostępniana organizatorom projektów lub spółkom (klienci platform), którzy przy jej wykorzystaniu chcą pozyskać środki finansowe, z przeznaczeniem na realizację projektu lub na rozwój spółki.

Za główną działalność takiej platformy uznaje się przekazywanie informacji o kliencie platformy (spółce – emitencie) i prowadzonym lub planowanym procesie pozyskania przezeń środków (emisji) oraz działalność w zakresie udostępniania nośnika tych informacji.

Jak zauważa UKNF, w praktyce platformy oferują również inne, dodatkowe usługi, polegające na uczestniczeniu w sporządzaniu dokumentów informacyjnych, przygotowywaniu materiałów reklamowych, zapewnianiu narzędzi usprawniających korzystanie z usług płatniczych czy organizacji spotkań emitentów z potencjalnymi inwestorami.

Poniżej przedstawiamy syntetyczny opis poszczególnych, istotnych z punktu widzenia nadzoru, elementów działalności platform crowdfundingowych:

• Reklama oferty publicznej

UKNF przypomina, iż przekaz reklamowy dotyczący ofert publicznych niewymagających sporządzenia i zatwierdzenia prospektu emisyjnego powinien być przede wszystkim zgodny z treścią memorandum informacyjnego i nie może wprowadzać inwestorów w błąd co do sytuacji emitenta i oceny papierów wartościowych.

 

Ponadto, w przypadkach, w których emitent lub oferujący ujawnili istotne informacje, kierując je do jednego lub większej liczby inwestorów kwalifikowanych w formie ustnej lub pisemnej, informacje takie, w zależności od przypadku muszą zostać ujawnione również wszystkim pozostałym inwestorom, do których skierowana jest oferta (art. 22 ust. 5 lit. a Rozporządzenia prospektowego).

 

Naruszenie przepisów dotyczących reklamowania może skutkować m.in. wstrzymaniem przez KNF rozpoczęcia oferty publicznej lub wstrzymaniem jej prowadzenia, a także nałożeniem kary pieniężnej.

 

• Strona internetowa platformy a strona internetowa emitenta

UKNF podkreśla, że miejscem, w którym mogą znajdować się przede wszystkim informacje i dokumenty niezbędne do przeprowadzenia oferty publicznej oraz umożliwiające złożenie zapisu, jest wyłącznie strona internetowa emitenta. Platforma crowdfundingowa może udostępniać jedynie treści dotyczące emitenta o charakterze ogólnym, które nie są wystarczającą podstawą do podjęcia decyzji o nabyciu instrumentów finansowych. W konsekwencji, w celu pozyskania szczegółowych informacji dotyczących instrumentów finansowych oraz emitenta, potencjalny inwestor powinien być przekierowany na stronę emitenta.

Wśród przykładowych, dopuszczalnych do publikacji na platformie, informacji wskazanych przez UKNF można znaleźć informacje na temat postępu emisji (liczbie inwestorów, ilości pozyskanego kapitału), czy informacje o emitencie (profil prowadzonej działalności, dane historyczne, plany rozwoju).

Urząd wskazał również na zamknięty katalog informacji, które mogą znajdować się na platformie w odniesieniu do planowanej lub trwającej oferty publicznej. Są to:

- informacja o tym, że emitent oferuje lub zamierza oferować w określonym terminie papiery wartościowe

- informacja o terminie i miejscu gdzie można się zapoznać z warunkami emisji,

- link do strony internetowej emitenta i bezpośrednio do warunków emisji.

 

Urząd przestrzega, że platforma crowdfundingowa, która poweźmie informacje z których wynika w szczególności, że:

- środki pozyskane przez emitenta z emisji nie będą wykorzystane zgodnie z celem emisji,

- dalsze prowadzenie działalności przez emitenta z uwagi na jego sytuację finansową jest zagrożone, podobnie jak wypłata świadczeń z posiadanych przez inwestorów papierów wartościowych,

- przedmiot zabezpieczenia roszczeń inwestorów może być niewystarczającym aktywem

- emitent przekazuje informacje o sobie wprowadzające w błąd,

i pomimo posiadania takiej wiedzy w dalszym ciągu prezentuje informacje na temat emisji takiej spółki lub bierze udział w sporządzaniu dokumentu ofertowego, liczyć się musi z ewentualną odpowiedzialnością karną w związku z braniem udziału w oszustwie.

Niedopuszczalne zaś jest umieszczanie na platformie informacji wymuszających na inwestorach szybszej decyzji o inwestycji poprzez wprowadzenie ich w błąd co do faktycznego czasu zakończenia emisji.

• Przekazywanie informacji osobom zainteresowanym inwestycją

W opinii UKNF, operator platformy crowdfundingowej kierujący spersonalizowaną korespondencję elektroniczną do osób, którym wskazuje wyłącznie informacje promujące platformę lub przekazuje jedynie ogólne informacje o nowej spółce pojawiającej się na platformie, nie narusza przepisów o oferowaniu instrumentów finansowych oraz o reklamie oferty publicznej.

Natomiast za niedopuszczalne UKNF uznaje przesyłanie wiadomości zawierających informacje o instrumentach finansowych i warunkach ich nabycia, które wystarczają do podjęcia decyzji o nabyciu tych instrumentów. Podobnie traktowane jest przesyłanie wiadomości z linkiem do strony emitenta, na której znajdują się informacje o ofercie.

• Pośredniczenie w zbywaniu instrumentów finansowych

UKNF potwierdził, iż posiadania zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie oferowania instrumentów finansowych wymagane jest dla wykonywania czynności odnoszących się do przyjmowania zapisów na nabycie instrumentów finansowych oraz środków pieniężnych tytułem ich opłacenia. W szczególności dotyczy to zatem potwierdzenia inwestorowi skutecznego złożenia zapisu, jak i weryfikowania poprawności złożenia zapisu.

• Organizacja spotkań

Urząd prezentuje w stanowisku również pogląd, zgodnie z którym organizowanie przez platformę crowdfundingową otwartych spotkań, na których promuje własną działalność, bądź działalność prowadzoną przez emitenta, nie stanowi usługi oferowania instrumentów finansowych.

Organizując spotkanie, na którym emitent będzie prezentował potencjalnym inwestorom informacje na temat emisji, aby nie naruszyć przepisów dotyczących oferowania platforma może świadczyć jedynie obsługę techniczną takiego spotkania.

W żadnym wypadku osoby związane z platformą crowdfundingową nie mogą natomiast w ramach takich spotkań udzielać informacji dotyczących emisji.

Jak się wydaje niniejsze stanowisko, powinny mieć na uwadze również podmioty, które nie prowadzą platform crowdfundingowych, a działają w formie klubu inwestorów (aniołów biznesu).

• Sporządzanie dokumentów ofertowych

Platforma crowdfundingowa biorąc aktywny udział w przygotowywaniu dokumentów ofertowych musi mieć na uwadze groźbę odpowiedzialności karnej za podawanie nieprawdziwych informacji w przygotowywanych dokumentach.

Świadczenie usługi polegającej jedynie na udostępnianiu w swojej przestrzeni informacji, przy których tworzeniu platforma nie brała udziału, wyłącza wskazaną w zdaniu poprzednim odpowiedzialność.

• Przygotowywanie rekomendacji inwestycyjnych

UKNF zwraca również uwagę, że świadczenie przez platformę crowdfundingową na rzecz emitenta różnych usług opisywanych w omawianym stanowisku Urzędu, przy jednoczesnym przygotowywaniu analiz i rekomendacji dotyczących papierów wartościowych emitowanych lub wystawianych przez tego emitenta, powoduje powstanie konfliktu interesów.

Taka sytuacje jest szczególnie problematyczna w przypadku platform niebędących firmami inwestycyjnymi, gdzie nie stosuje się różnego rodzaju rozwiązań ochronnych, takich jak zarządzanie konfliktem interesów, system ochrony informacji czy zasady wynagradzania pracowników. Urząd w takim przypadku uznaje za absolutne minimum ujawnienie i opisanie zaistniałego konfliktu interesów.

UKNF przypomina, że sporządzanie oraz przekazywanie rekomendacji inwestycyjnych regulowane jest Rozporządzeniem delegowanym Komisji (UE) 2016/958 z dnia 9 marca 2016 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych dotyczących środków technicznych do celów obiektywnej prezentacji rekomendacji inwestycyjnych lub innych informacji rekomendujących lub sugerujących strategię inwestycyjną oraz ujawniania interesów partykularnych lub wskazań konfliktów interesów

• Udostępnianie emitentom umów ramowych z dostawcami usług płatniczych

Taki rodzaj usługi wymaga, aby wyłącznym posiadaczem rachunku płatniczego dla inwestorów był emitent. Platforma może jednak uzyskać dostęp do takiego rachunku w celu odczytywania z niego informacji, co może służyć np. do ustalania wynagrodzenia platformy.

• Jednakowe traktowanie emitentów

Urząd wskazuje na potrzebę jednakowego traktowania przez platformy prezentowanych ofert emitentów. Treści znajdujące się na platformie nie powinny w żaden sposób sugerować większą atrakcyjność oferty konkretnego emitenta na innymi ofertami.

• Prowadzenie platformy crowdfundingu inwestycyjnego przez podmiot posiadający zezwolenie na prowadzenie działalności maklerskiej

Podmioty posiadające status firmy inwestycyjnej, bądź inne podmioty uprawnione do świadczenia usług maklerskich mogą prowadzić działalność o charakterze platformy crowdfundingu inwestycyjnego. Podmioty te mogą świadczyć usługi platformy na rzecz emitentów w szerszym charakterze, w szczególności mogą oferować instrumenty finansowe, przyjmować i przekazywać zlecenia nabycia lub zbycia instrumentów finansowych, o ile ich zezwolenie na świadczenie usług maklerskich obejmuje takie czynności.

• Oferowanie udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością

Pomimo, iż obrót udziałami spółek z o.o. nie jest objęty nadzorem Komisji, Urząd stoi na stanowisku, że działalność promocyjna platform na rzecz nabywania udziałów spółek z o.o. powinna być prowadzona z zachowaniem analogicznych standardów postępowania jak w przypadku reklamowania akcji lub obligacji, przede wszystkim z uwagi na potrzebę zapewnienia ochrony interesu inwestorów.

 

Niniejsze stanowisko należy traktować jako realizację postanowień opublikowanej w dniu 19 grudnia 2019 r. Cyfrowej Agendy Nadzoru, w której UKNF zapowiedział publikację wyjaśnień dedykowanym funkcjonowaniu platform crowdfundigowych.

Należy jednocześnie przypomnieć, iż aktualnie trwają prace nad przyjęciem rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie europejskich dostawców usług w zakresie finansowania społecznościowego dla przedsiębiorstw. Rozporządzenie to ma na celu m.in. uregulowanie licencjonowania i nadzorowania dostawców usług finansowania społecznościowego, zasad prowadzenia przez nich działalności oraz ustanowienia reguł związanych ze świadczeniem usług na rzecz inwestorów.  

Niniejsze stanowisko niewątpliwie będzie miało istotny wpływ na rozwój platform crowdfundingowych w okresie do uchwalenia dedykowanych tej działalności regulacji.

Kancelaria prawna KRWLEGAL zapewnia profesjonalne i fachowe doradztwo w wielu dziedzinach prawa oraz takich kwestiach jak obsługa crowdfundingu. Jeśli uważasz, że może mieć to wpływ na Twój biznes, zapraszamy do kontaktu: biuro@krwlegal.pl lub +48 22 29 50 940.