Raport Rady Europy o stanie AML w Polsce

W stosunku do poprzedniej oceny przeprowadzonej w 2013 r. poziom dostosowania polski do międzynarodowych standardów uległ poprawie. W raporcie wskazano, że Polska podjęła kroki w celu wzmocnienia krajowego systemu AML, w tym m.in. zrewidowała system prawny w obszarze przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowania terroryzmu (wprowadzenie nowej ustawy AML) oraz przeprowadziła w 2019 r. Krajową Ocenę Ryzyka Prania Pieniędzy oraz Finansowania Terroryzmu. Większość wymogów prawnych i praktycznych działań podejmowanych przez organy zapewnia, zgodnie z raportem, zadowalający poziom przejrzystości osób prawnych i ich beneficjentów rzeczywistych. Ponadto raport potwierdza, że sektor prywatny wykazał znaczny poziom skuteczności w stosowaniu środków zapobiegających praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, w tym należytej staranności wobec klienta i kontroli wewnętrznych.

Nie oznacza to jednak, że prace mające na celu doskonalenie krajowego systemu przeciwdziałania praniu pieniędzy są na ukończeniu i osiągnęliśmy zadowalający poziom rozwoju wskazanego systemu. Konieczna jest dalsza poprawa w celu zwiększenia zdolności Polski do zrozumienia zagrożeń związanych z praniem pieniędzy, wynikających z niektórych rodzajów przestępstw źródłowych, gdyż polskie władze nie miały (wg. stanu na okres wizyty ewaluatorów) kompleksowego obrazu faktycznych i potencjalnych kwot dochodów uzyskiwanych  z działalności przestępczej. Chociaż polska jednostka analityki finansowej (Departament Informacji Finansowej Ministerstwa Finansów) jest kluczowym źródłem wywiadu finansowego, mającym pełny dostęp do szerokiego zakresu informacji pochodzących z sektora prywatnego i publicznego, wyniki analiz tej jednostki nie są w wystarczającym stopniu wykorzystywane na etapie prowadzonych dochodzeń.

W raporcie przedstawiono rekomendację przyjęcia spójnej praktyki w zakresie powierzania organom ścigania prowadzenia dochodzeń w sprawie prania pieniędzy oraz szczegółowych wytycznych dotyczących skutecznych, równoległych dochodzeń finansowych.

MONEYVAL w swoim Raporcie wskazuje na szereg elementów polskiego systemu AML wymagających korekty i usprawnień.  Jako jedne z głównych zadań do podjęcia po polskiej stronie wskazano m.in.:

• konieczność podjęcia działań mających na celu zapewnienie, że konfiskata mienia pochodzącego z przestępstw lub instrumentów o równoważnej wartości jest jednym z celów prowadzonej polityki,
• konieczność podjęcia kroków w celu gromadzenia statystyk dotyczących m.in. konfiskowanego mienia, na podstawie których należy przyjąć dokument strategiczny mający na celu zaadresować niedociągnięcia w systemie,
• wsparcie praktyki raportowania do GIIF o transakcjach podejrzanych poprzez odpowiednie wytyczne mające na celu zapewnienie zablokowania jak największej liczby środków, zwłaszcza w przypadku rachunków wykorzystywanych do tranzytu środków pieniężnych przez polski system finansowy,
• należy podjąć działania mające na celu wyjaśnienie, że finansowanie terroryzmu jest samodzielnym przestępstwem, a nie produktem ubocznym terroryzmu, zarówno pod względem ryzyka, jak i kryminalizacji,
• należy przeprowadzić szczegółową ocenę ryzyka narażenia sektora organizacji non-profit na ryzyko finansowania terroryzmu oraz zastosować bardziej ukierunkowane środki w odniesieniu do tych podmiotów, które są bardziej podatne na nadużycia związane z takimi funduszami,
• należy pilnie wprowadzić system nadzoru nad finansowaniem proliferacji – właściwe organy powinny prowadzić działania uświadamiające m.in. Straż Graniczną oraz podmioty sektora prywatnego w zakresie obowiązków związanych z przeciwdziałaniem proliferacji,
• rozwinąć krajową ocenę ryzyka aby zapewnić przeprowadzenie kompleksowej oceny i zrozumienia ryzyka w odniesieniu do osób prawnych, oraz zapewnić, aby Komitet Bezpieczeństwa Finansowego podjął koordynację działań opartych na ryzyku podejmowanych przez właściwe organy, tak aby informacje dotyczące rzeczywistych beneficjentów były adekwatne, dokładne i aktualne.

Zgodnie z oceną przedstawioną w raporcie Polska jest w pełni zgodna z dwoma rekomendacjami FATF oraz zgodna w znacznej mierze i częściowo zgodna z, odpowiednio, dwudziestoma jednymi i siedemnastoma rekomendacjami FATF.

Raporty z poprzednich kontroli przeprowadzanych przez MONEYVAL w Polsce są dostępne są pod linkiem.  

Autor: r.pr. Michał Kret

Kancelaria prawna KRWLEGAL zapewnia profesjonalne i fachowe doradztwo w wielu dziedzinach prawa, w tym świadczy usługi m.in. w takich dziedzinach, jak obsługa inwestycji kapitałowych, sekurytyzacja, MiFID II (w tym zachęty), obsługa funduszy inwestycyjnych oraz innych instytucji finansowych, doradztwo w zakresie AML, w tym przygotowanie procedur AML.

Jeśli uważasz, że może mieć to wpływ na Twoją działalność, zapraszamy do kontaktu: biuro@krwlegal.pl lub +48 22 29 50 940.