Prosta spółka akcyjna rozpoczęła swój debiut

Na skutek nowelizacji, dokonanej ustawą z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy - Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw, do przepisów ustawy z dnia 5 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych („k.s.h.”) dodano przepisy od art. 300¹ do art. 300¹³⁴ k.s.h., statuujące nową formę organizacyjno – prawną prowadzenia działalności gospodarczej – prostą spółkę akcyjną (dalej również jako „PSA”). Początkowo wejście w życie przepisów o PSA planowane było na dzień 1 marca 2020 roku. Na skutek jednak zmiany art. 36 noweli, PSA miała „zagościć” w obrocie prawnym w dniu 1 marca 2021 roku, a następnie i ostatecznie w dniu 1 lipca 2021 roku.

Jak wskazywał ustawodawca, przesunięcie w czasie wejścia w życie przepisów o PSA było związane z przedłużającymi się pracami nad nową platformą eKRS oraz elektronizacją całego postepowania rejestrowego w KRS. Elektronizacja postępowania przed KRS, dokonana na skutek wejścia w życie zmian przepisów ustawy z dnia z 26 stycznia 2018 r. o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym oraz niektórych innych ustaw, zbiegła się w czasie z wejściem w życie przepisów o PSA. Od 1 lipca 2021 roku mamy więc do czynienia z nową rzeczywistością składania wniosków w KRS, (o czym piszemy szerzej w pkt 13 poniżej) oraz jednocześnie mamy możliwość rejestracji w KRS nowego typu spółki kapitałowej.

Do niedawna osoby zamierzające rozpocząć działalność w formie spółki kapitałowej, przy jednoczesnym zapewnieniu sobie ograniczonej odpowiedzialności za jej zobowiązania, stały przed wyborem między spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, a spółką akcyjną, przy czym najczęstszym wyborem była, ciesząca się ogromną popularnością (zwłaszcza wśród start – upów), spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Od 1 lipca 2021 roku wybór ten poszerzył się o prostą spółkę akcyjna, która stanowi niejako hybrydę spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki akcyjnej.

Dla kogo PSA?

Jak zapewnia ustawodawca, PSA jest „nowoczesną formą niepublicznej spółki kapitałowej przeznaczoną dla innowacyjnych przedsięwzięć”. Mamy więc do czynienia z typem spółki kapitałowej z zasady przeznaczonym dla tzw. „start – upów”.

Głównymi celami utworzenia odrębnego typu normatywnego spółki kapitałowej, w ocenie ustawodawcy, było:

1)     wprowadzenie szerokiego zakresu autonomii woli w zakresie kształtowania mechanizmów kontroli nad spółką przez akcjonariuszy, zwiększenie swobody kształtowania stosunku spółki, zarówno w sferze wzajemnych relacji pomiędzy wspólnikami, jak i systemem zarządzania spółką oraz nadzoru nad procesem zarządzania;

2)     dopuszczenie nowych kategorii wkładów na pokrycie obejmowanych tytułów uczestnictwa w spółce, poprzez umożliwienie wnoszenia wkładów w postaci świadczenia pracy lub usług, a także innego rodzaju wkładów, które nie poddają się łatwej rynkowej wycenie – jako odpowiedź na problem niedoszacowania wartości pomysłodawców i założycieli spółek;

3)     umożliwienie za pośrednictwem PSA pozyskiwania kapitału w drodze kolejnych emisji akcji bez ryzyka utraty kontroli nad spółką;

4)     ułatwienie procedury tworzenia PSA, pozyskiwania kapitału czy likwidacji spółek w razie niepowodzenia przedsięwzięcia;

5)     ułatwienie obrotu akcjami PSA (w przeciwieństwie do udziałów w sp. z o.o., którymi rozporządzenie wiąże się ze stawiennictwem przed notariuszem);

6)     wprowadzenie niskiego kapitału akcyjnego.

Najważniejsze cechy PSA, odróżniające ją od innych spółek kapitałowych

• minimalny kapitał zakładowy w prostej spółce akcyjnej na poziomie 1 zł; wysokość kapitału akcyjnego nie jest określana w umowie spółki, a do zmian wysokości kapitału akcyjnego nie stosuje się przepisów o zmianie umowy spółki;
• wniesienie do spółki wkładów powinno nastąpić w ciągu trzech lat od dnia wpisu spółki do rejestru (umowa PSA może określać terminy wniesienia wkładów albo zawierać upoważnienie do ich określenia w uchwale akcjonariuszy, w przeciwnym zaś razie terminy wniesienia wkładów określa zarząd spółki);
• akcje nie mają wartości nominalnej i nie stanowią części kapitału akcyjnego;
• wkładem niepieniężnym na pokrycie akcji może być wszelki wkład mający wartość majątkową, w szczególności świadczenie pracy lub usług (w odróżnieniu od spółki akcyjnej oraz spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, gdzie wkładem nie może być świadczenie pracy lub usług);
• umowa PSA powinna zostać zawarta w formie aktu notarialnego lub przy wykorzystaniu wzorca umowy;
• indywidualne uprawnienia kontrolne akcjonariuszy (prawo kontroli służy każdemu akcjonariuszowi, a przepis art. 212 k.s.h., regulujący prawo kontroli przysługujące wspólnikom w sp. z o.o., stosuje się odpowiednio do wykonywania prawa kontroli);
• nowa kategoria akcji – akcje założycielskie, którym przyznano ex lege szczególne uprawnienia zabezpieczające na wypadek wyjścia do spółki inwestora zewnętrznego, którego akcje co do zasady są uprzywilejowane - z akcji uprzywilejowanych może wynikać szczególne uprawnienie, zgodnie z którym każda kolejna emisja nowych akcji nie może naruszać określonego minimalnego stosunku liczby głosów przypadających na te akcje uprzywilejowane do ogólnej liczby głosów przypadających na wszystkie akcje spółki (akcje założycielskie); co istotne – akcje założycielskie mogą być przedmiotem kolejnych emisji;
• akcje nie mogą być dopuszczane ani wprowadzane do obrotu zorganizowanego w rozumieniu przepisów o obrocie instrumentami finansowymi – prosta spółka akcyjna nie będzie notowana na giełdzie lub w alternatywnym systemie obrotu;
• zbycie lub obciążenie akcji powinno być dokonane w formie dokumentowej pod rygorem nieważności; zbycie akcji nie w pełni pokrytej wymaga zgody spółki aż do chwili wniesienia wkładu w całości;
• umowa spółki może przewidywać, że pozostali akcjonariusze mają prawo pierwszeństwa nabycia akcji przeznaczonych do zbycia przez innego akcjonariusza (prawo pierwszeństwa), przy czym prawo pierwszeństwa zostało wprost uregulowane w przepisach k.s.h.;
• w spółce ustanawia się zarząd albo radę dyrektorów;
• ustanowenie rady nadzorczej jest fakultatywne;
• rada dyrektorów prowadzi sprawy spółki, reprezentuje spółkę oraz sprawuje nadzór nad prowadzeniem spraw spółki (kompetencje rady dyrektorów mają charakter mieszany, tj. łączą w sobie uprawnienia zarządu oraz członków rady nadzorczej);
• przepisy k.s.h. przewidują nadanie radzie dyrektorów szczególnych uprawnień w zakresie podejmowania decyzji o strategicznym znaczeniu dla spółki, ustalania rocznych i wieloletnich planów biznesowych, ustalenia struktury organizacyjnej przedsiębiorstwa spółki i ukształtowania podstawowych funkcji związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa;
• na mocy umowy spółki, akcjonariusze mogą zdecydować o podziale kompetencji wewnątrz rady dyrektorów, w ten sposób, że część z nich będzie posiadała uprawnienia do reprezentacji spółki (dyrektorzy wykonawczy), a w pozostałej części będą przysługiwały uprawnienia kontrolne (dyrektorzy niewykonawczy), a ponadto w celu sprawowania stałego nadzoru nad prowadzeniem spraw spółki może zostać powołany komitet rady dyrektorów, w skład którego wchodzą wyłącznie dyrektorzy niewykonawczy;
• w toku likwidacji spółki - cały majątek spółki może zostać przejęty przez oznaczonego akcjonariusza (akcjonariusza przejmującego), z obowiązkiem zaspokojenia wierzycieli i pozostałych akcjonariuszy;
• członkowie zarządu, dyrektorzy spółki oraz likwidatorzy, odpowiadają solidarnie za zobowiązania spółki, jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna.

Normatywny wzorzec umowy PSA

Wraz z wejściem w życie przepisów k.s.h. statuujących nowy typ spółki kapitałowej, weszło w życie również rozporządzenie wykonawcze do art. 300⁷ k.s.h. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 30 czerwca 2021 r. w sprawie określenia wzorców dotyczących prostej spółki akcyjnej udostępnionych w systemie teleinformatycznym, wprowadza wzór umowy prostej spółki akcyjnej oraz dokumentów towarzyszących założeniu spółki oraz rejestracji zmian w Krajowym Rejestrze Sądowym. Oznacza to, że już od 1 lipca 2021 r. będzie możliwość elektronicznej rejestracji prostej spółki akcyjnej.

Prosta spółka akcyjna jednak nie taka prosta

W teorii prosta spółka akcyjna, jak zresztą sama jej firma wskazuje, miała być prostą, nieskomplikowaną formą prowadzenia działalności przez innowacyjne start – upy. W praktyce wprowadzono 134 nowe przepisy do k.s.h., z czego część zaczerpnięto wprost ze sp. z o.o. oraz spółki akcyjnej, dodając jednocześnie nowe instytucje Czas pokaże, czy otoczenie biznesowe przyjmie prostą spółką akcyjną jako jedną z częściej wybieranych form prowadzenia działalności.

Autor: Nikola Jadwiszczak – Niedbałka

Kancelaria prawna KRWLEGAL zapewnia profesjonalne i fachowe doradztwo w wielu dziedzinach prawa. w tym świadczy usługi m. in. w zakresie prawa korporacyjnego, obsługi inwestycji kapitałowych i instytucji finansowych.

Kancelaria prawna KRWLEGAL zapewnia profesjonalne i fachowe doradztwo w wielu dziedzinach prawa oraz takich kwestiach jak finansowanie startupów. Jeśli uważasz, że może mieć to wpływ na Twój biznes, zapraszamy do kontaktu: biuro@krwlegal.pl lub +48 22 29 50 940.