Projekt polskiej ustawy crowdfundingowej pod ostrzałem uwag

W dniu 4 maja 2021 roku, w związku z publikacją na stronie Rządowego Centrum Legislacji projektu ustawy o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych, mogliśmy zapoznać się z treścią długo wyczekiwanego aktu, który unormuje polski crowdfunding, a przede wszystkim zapewni skuteczne stosowanie w polskim porządku prawnym rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1503 z dnia 7 października 2020 r. w sprawie europejskich dostawców usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych oraz zmieniającego rozporządzenie (UE) 2017/1129 i dyrektywę (UE) 2019/1937 („Rozporządzenie ECSP”). O założeniach projektu pisaliśmy w ubiegłym miesiącu m.in. na naszej stronie internetowej.

Ponad miesiąc później, bo 10 czerwca 2021 roku opublikowane zostało zestawienie licznych, bo aż 152 uwag do projektu. Liczba uwag do projektu ustawy nie zaskakuje. Podejście do crowdfundingu polskiego nadzorcy, jak również samych uczestników obrotu zmieniało się na przestrzeni ostatnich kilku lat tak dalece, że kontrowersje powstałe wokół projektu ustawy i zainteresowanie związane z procesem nadania działalności związanej z prowadzeniem „platform crowdfundingowych” ram prawnych nie może dziwić.

Tylko tytułem przypomnienia, wskazać należy, że losy polskiego crowdfundingu ważyły się zasadniczo od 29 marca 2019 roku, kiedy to UKNF opublikował stanowisko dotyczące definicji usługi oferowania instrumentów finansowych zawartej w art. 72 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, po lekturze którego spora część rynku uznała, że prowadzenie działalności platform crowdfundingowych wymaga uzyskania zezwolenia na prowadzenie działalności maklerskiej. Napięcie jakie powstało po wydaniu przez UKNF stanowiska o oferowaniu, częściowo ustało z dniem 9 kwietnia 2020 roku, kiedy to nadzorca ponownie zdecydował o wydaniu stanowiska, tym razem dotyczącego zasad funkcjonowania tzw. platform crowdfundingu inwestycyjnego, a w którym wskazał, że po spełnieniu określonych warunków działalność w tym zakresie może być prowadzona bez konieczności uzyskania zezwolenia. W tle, od 2018 roku ustawodawca unijny usilnie pracował nad stworzeniem ram prawnych funkcjonowania platform crowdfundingowych, wyrazem czego jest uchwalone w dniu 7 października 2020 roku Rozporządzenie ECSP, które będzie stosowane w polskim porządku prawnym od 10 listopada 2021 roku.

Jednak crowdfunding akcyjny, nie udziałowy

Wśród zgłoszonych uwag, aż 16 dotyczy projektowanego art. 43 ustawy, wprowadzającego zmiany przepisów k.s.h. To właśnie za sprawą projektowanych zmian do k.s.h., niedozwolone będzie m.in. kierowanie oferty nabycia bądź objęcia udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, jak również kierowanie reklamy sprzedaży bądź objęcia udziałów w sp. z o.o. (bądź inna forma promocji tych udziałów) do nieoznaczonego adresata. W ten sposób polski ustawodawca zmierza do przesądzenia, że udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, na potrzeby stosowania Rozporządzenia ECSP, nie będą stanowić „instrumentów dopuszczonych na potrzeby finansowania społecznościowego”. Zgodnie z art. 2 ust. 2 Rozporządzenia ECSP za instrumenty takie rozumieć należy w odniesieniu do każdego państwa członkowskiego, udziały spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, które nie podlegają ograniczeniom mogącym skutecznie uniemożliwić ich zbycie, w tym ograniczeniom w sposobie, w jaki udziały te są oferowane lub reklamowane publicznie.

Pomimo tego, że większość uczestników rynku spodziewała się, że udziały w polskiej spółce z o.o., jako - wydawać by się mogło - niepodlegające szczególnym ograniczeniom w rozporządzaniu lub oferowaniu (z zastrzeżeniem wymogu uczestnictwa notariusza przy zawieraniu transakcji zbycia udziałów), zostaną włączone pod zakres zastosowania Rozporządzenia ECSP – zwłaszcza, że spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest najczęściej stosowaną formą organizacyjno – prawną przedsiębiorców starających się o uzyskanie finansowania za pośrednictwem platform crowdfundingowych, to jednak polski ustawodawca zadecydował inaczej. Jak wynika z treści uzasadnienia do projektu ustawy, udziały w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością w polskim systemie spółek handlowych nie są przeznaczone do publicznego obrotu, o czym świadczy wymóg formalny związany ze zbyciem udziału, tj. poświadczenie podpisów zbywcy oraz nabywcy przez notariusza, zawarty w art. 180 § 1 k.s.h. oraz zakaz wystawiania dokumentów na okaziciela na udziały lub prawa do zysku w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, zawarty w art. 174 § 6 k.s.h. Ponadto, jak wskazuje projektodawca, udziały w sp. z o.o. nie są instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy o obrocie instrumentami finansowymi i nie podlegają nadzorowi UKNF, dlatego też w przypadku dopuszczenia tych udziałów do obrotu na potrzeby usług finansowania społecznościowego nadzór nad obrotem nimi byłby ograniczony jedynie do tworzących rynek pierwotny ofert odbywających się z udziałem platformy.

Powyższe stanowisko ustawodawcy doprowadziło więc do projektowanego wyłączenia spod zakresu zastosowania Rozporządzenia ECSP udziałów w sp. z o.o. Nie oznacza to jednak, że spółki z ograniczoną odpowiedzialnością zostaną pozbawione możliwości pozyskania kapitału na rozwój za pośrednictwem platform crowdfundingowych. Jak przekonuje projektodawca w uzasadnieniu do projektu, spółki te wciąż będą miały możliwość emisji obligacji lub zaciągnięcia pożyczki przy wykorzystaniu crowdfundingu jako właściciel projektu w rozumieniu Rozporządzenia ECSP. Podsumowując, w zakresie finansowania polskich spółek z o.o. – ustawodawca przesądził, że z wykorzystaniem platform crowdfundingowych, będzie to możliwe wyłączenie poprzez finansowanie dłużne.

W zakresie proponowanych zmian do przepisów k.s.h., zgłaszający uwagi wskazują, że wprowadzenie przedmiotowych zmian będzie skutkowało ograniczeniem istniejących obecnie możliwości w zakresie pozyskiwania kapitału dla ogromnej (dominującej) grupy innowacyjnych spółek na wczesnym etapie rozwoju. Powyższe, w ich ocenie, prowadzić będzie również do drastycznej zmiany modelu działalności przez funkcjonujące obecnie platformy crowdfundingowe.

Nie sposób nie zgodzić się ze zgłoszonymi uwagami. Po pierwsze udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, jak z resztą podkreślił sam ustawodawca, nie są instrumentami finansowymi, dlatego też brak w polskim systemie prawnym szczególnych ograniczeń w sposobie, w jaki udziały te są oferowane lub reklamowane publicznie. Po drugie ciężko w kontekście udziałów w polskiej sp. z o.o. mówić o ograniczeniach, które mogą skuteczne uniemożliwić ich zbycie, bowiem szczególna forma obrotu udziałami w sp. z o.o. nie stanowi sama w sobie takiego ograniczenia. Już tylko te okoliczności samoistnie skutkują tym, że udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością mogą zostać, a z punktu widzenia samego celu regulacji Rozporządzenia ECSP, powinny zostać zakwalifikowane do kategorii instrumentów dopuszczonych na potrzeby finansowania społecznościowego. Argumenty natury nadzorczej też nie wydają się być przekonywujące. Bezpieczeństwo obrotu oraz dbałość o interesy inwestorów, co oczywiste, powinny przyświecać tworzeniu ram prawnych dla crowdfundingu. Zbyt daleko idące ograniczenia oraz zaostrzanie przepisów unijnych na poziomie krajowym może jednak skutkować osiągnięciem odwrotnego efektu, niż zamierzony. Jedno jest jednak pewne – na skutek proponowanych zmian do k.s.h., o ile w tym kształcie wejdą one w życie, podmioty prowadzące działalność platform crowdfundingowych będą zmuszone nie tylko do dostosowania swojej działalności w zakresie konieczności uzyskania zezwolenia, ale również będą zmuszone do przemodelowania core business swojej dotychczasowej działalności.

Postulowane zmiany Prawa bankowego i przepisów podatkowych

Wśród uwag zaproponowano również wprowadzenie do projektu zmian w ustawie Prawo bankowe w zakresie korelacji (lub jej braku) pomiędzy finansowaniem społecznościowym, a gromadzeniem środków pieniężnych w celu udzielania kredytów, pożyczek pieniężnych lub obciążania ryzykiem tych środków w inny sposób. Propozycja wynika z toczącej się od wielu lat dyskusji nad kwestią stosowania lub nie, przepisu art. 171 ust. 1 ustawy Prawo bankowe w odniesieniu do finansowania społecznościowego.

Opublikowany dokument zawiera również propozycje zmian w zakresie finansowania społecznościowego w aspekcie podatkowym. Zgłaszający uwagi proponują m.in. dodanie do katalogu zwolnień przedmiotowych (w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych - PCC), transakcji na akcjach zawartych w ramach usług finansowania społecznościowego. Jednocześnie rekomendowane jest wprowadzenie zwolnienia od PCC przy tabelach ofert.

Projekt jest obecnie na etapie opiniowania. Z niecierpliwością czekamy na odniesienie się projektodawcy do przedstawionych uwag.

Z pełną treścią dokumentu zawierającego zestawienie uwag do projektu ustawy można zapoznać się pod linkiem.

Autorzy: apl. radcowski Nikola Jadwiszczak – Niedbałka, apl. adwokacki Jakub Murawski.

Kancelaria prawna KRWLEGAL zapewnia profesjonalne i fachowe doradztwo w wielu dziedzinach prawa. w tym świadczy usługi m. in. w zakresie prawa korporacyjnego, obsługi inwestycji kapitałowych i instytucji finansowych.

Kancelaria prawna KRWLEGAL zapewnia profesjonalne i fachowe doradztwo w wielu dziedzinach prawa oraz takich kwestiach jak obsługa crowdfundingu. Jeśli uważasz, że może mieć to wpływ na Twój biznes, zapraszamy do kontaktu: biuro@krwlegal.pl lub +48 22 29 50 940.