FUNDUSZE INWESTYCYJNE I TFI CIĄGŁOŚĆ DZIAŁANIA W CZASACH PANDEMII COVID-19

Instytucje finansowe nie stanowią wyjątku w tym zakresie. Jednak w tych trudnych warunkach, przed funduszami inwestycyjnymi i zarządzającymi nimi TFI, które z uwagi na lokowanie środków powierzanych im przez inwestorów posiadają status instytucji zaufania publicznego, kreowany i wzmacniany poprzez system instytucji państwowych i rozwiązań prawnych, stoi również bardzo ważne zadanie. Do instytucji tych adresowany jest bowiem na gruncie przepisów prawa obowiązek posiadania rozwiązań pozwalających na zachowanie ciągłości ich działania pomimo zaistniałej sytuacji. Dotyczy to w szczególności obsługi zleceń i dyspozycji składanych przez uczestników funduszy, w tym związanych z odkupywaniem jednostek uczestnictwa, a także procesu wyceny tych instrumentów i publikacji tej informacji, w terminach określonych na podstawie statutu i prospektu informacyjnego funduszu. Utrzymanie zarówno nieprzerwanej obsługi zleceń odkupienia, jak i publikacji informacji o wartości jednostek uczestnictwa ma podstawowe znaczenie dla utrzymania zaufania inwestorów do instytucji finansowych, którym powierzyli swoje oszczędności. Wymaga to zaangażowania, odpowiednich do aktualnych okoliczności, środków techniczno-organizacyjnych, w tym informatycznych, a także uruchomienia w TFI procedur i procesów przewidzianych na wypadek wystąpienia sytuacji awaryjnych lub szczególnych zagrożeń. Odnosi się to jednak nie tylko do wewnętrznej organizacji i funkcjonowania towarzystw, ale także do obszaru współpracy z podmiotami zewnętrznymi, w tym uczestniczącymi w obsłudze funduszy (jak np. agent transferowy lub podmiot wyznaczony m.in. do obsługi rachunkowo-księgowej funduszy) czy depozytariusz, odpowiedzialny m.in. za przechowywanie aktywów funduszy i obszar ich wyceny.

Wysiłkom podejmowanym we wskazanych obszarach muszą jednak towarzyszyć także adekwatne środki mające na celu utrzymanie prawidłowego zarządzania portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych. Stanowi to wyzwanie w warunkach nagłego wzrostu niepewności na rynkach, niestabilności kursów walut czy obniżenia poziomu płynności przedsiębiorstw. Na dodatek TFI muszą podjąć je w warunkach podwyższonej absencji lub wymuszonej pracy zdalnej dużej części pracowników oraz analogicznej sytuacji w działalności kontrahentów, w tym firm inwestycyjnych uczestniczących w realizacji transakcji dotyczących portfeli funduszy, banków depozytariuszy, agentów transferowych czy dystrybutorów. W tym ostatnim przypadku konieczne stało się równoległe wprowadzenie również innych ograniczeń dotyczących bezpośredniej obecności klientów w oddziałach. Nie ułatwia to ani utrzymania dotychczasowego standardu i zakresu obsługi klientów, ani radzenia sobie z przeciwdziałaniem rosnącym wobec spadków giełdowych wolumenem umorzeń jednostek.

Problem utrzymania ciągłości działania funduszy inwestycyjnych w aktualnych dynamicznie zmieniających się warunkach łączy się szczególnie z dwoma spośród rodzajów ryzyka, które oddziaływają obecnie w sposób wzmożony na instytucje finansowe. Mowa w tym przypadku o ryzyku operacyjnym oraz ryzyku (utraty) płynności portfela inwestycyjnego funduszu. W obliczu kompleksowego charakteru tego zagadnienia działania zapobiegawcze lub zaradcze powinny koncentrować się na określeniu scenariuszy działań doraźnych, a także strategii działań średnio- i długo-terminowych.

Pandemia COVID-19 spowodowała nie tylko sięgnięcie przez TFI do rozwiązań przewidzianych w ramach funkcjonujących w tych podmiotach, wobec wymogów nakładanych przepisami prawa, planów utrzymania ciągłości działania oraz planów awaryjnych, ale także wystawiła na próbę adekwatność przewidzianych tam rozwiązań i środków. Celem wspomnianych planów jest zapewnienie ciągłego i niezakłóconego działania towarzystwa oraz świadczenia usług na rzecz klientów oraz ograniczenie strat w przypadku wystąpienia niekorzystnych zdarzeń wewnętrznych i zewnętrznych mogących poważnie zakłócić tę działalność. Jednym z narzędzi radzenia sobie przez towarzystwa z sytuacją kryzysową jest korzystanie z pracy zdalnej pracowników. Dotyczy to również pracy zarządzających portfelami inwestycyjnymi. W przypadku tej grupy osób, kluczowe znaczenie z punktu widzenia oceny ryzyk związanych zastosowaniem tego rodzaju organizacji pracy oraz niezbędnych rozwiązań techniczno-informatycznych, ma posiadanie przez zarządzających dostępu do informacji objętych reżimem tajemnicy zawodowej. Udział w podejmowaniu i wykonywaniu decyzji inwestycyjnych, inicjowanie lub udział w składaniu, realizacji lub alokacji zleceń, uczestniczenie w określaniu lub realizacji strategii wykonywania prawa głosu z instrumentów finansowych wchodzących w skład portfeli funduszy, czy w dokumentowaniu źródeł będących podstawą decyzji inwestycyjnych nierozerwalnie wiążą się z przetwarzaniem przez członków zespołu zarządzającego informacji dotyczących chronionych prawem interesów funduszy inwestycyjnych oraz ich uczestników. Otwarcie tych procesów i przetwarzanych w ich ramach danych i informacji objętych tajemnicą na dostęp za pośrednictwem kanałów zdalnych, spoza lokalizacji podstawowej lub zapasowej towarzystwa, wiąże się nie tylko z koniecznością poniesienia kosztów związanych z zapewnieniem odpowiednich urządzeń i narzędzi informatycznych wykorzystywanych w tym celu, ale niestety także z towarzyszącym temu bardzo istotnym wzrostem ryzyka operacyjnego.

Z tej perspektywy należy podkreślić, że w aktualnym stanie prawnym, wdrożenie rozwiązań związanych z umożliwieniem pracy zdalnej nie zwalnia TFI z obowiązku posiadania adekwatnych do rodzaju przetwarzanych danych oraz niezbędnych dla przestrzegania ustawowego obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej, regulacji wewnętrznych towarzystwa przewidujących możliwość pracy zdalnej (jako rozwiązania o charakterze awaryjnym i ograniczonym czasowo), czy zachowania pełnej zgodności z adresowanymi do TFI wymogami techniczno-organizacyjnymi, w tym w związku z przetwarzaniem danych w systemach informatycznych (np. zawartych w ramach przyjętych przez KNF Wytycznych IT).

Jeśli podejrzewasz, że może mieć to wpływ na Twój biznes, zapraszamy do kontaktu: biuro@krwlegal.pl lub +48 22 29 50 940.