ESG - nowy rok, nowe wyzwania?

Do tej pory przestrzeganie w działalności standardów związanych z tzw. społeczną odpowiedzialnością biznesu (corporate social responsibility, CSR) wiązało się z dobrowolnym uwzględnianiem w ramach aktywności biznesowej aspektów o wymiarze społecznym, środowiskowym, a także odnoszącym się do relacji z różnymi grupami interesariuszy. W wielu przypadkach standardy działania w tych obszarach regulowały również polityki korporacyjne, szczególnie w przypadku TFI funkcjonujących w grupach kapitałowych skupiających również innych uczestników rynku finansowego prowadzących działalność regulowaną. Tym razem, po raz pierwszy w sposób obligatoryjny oraz po raz pierwszy w takiej skali, instytucje finansowe musiały przedstawić inwestorom do 10 marca 2021 r. informacje odnoszące się do tego czy, a jeśli tak to w jaki sposób integrują w ramach oferowanych produktów i usług określone ryzyka dla zrównoważonego rozwoju (sustainability), obejmującego czynniki odnoszące się do kwestii środowiskowych, społecznych lub z zakresu standardów zarządzania (environmental, social responsibility, corporate governance, określane wspólnie akronimem „ESG”). Działania te wyznaczyły jednak zaledwie pierwszy etap prac, jakie pozostają jeszcze do wykonania przez uczestników rynku finansowego w obszarze ESG. Wynika to zarówno ze zmian otoczenia regulacyjnego, jakie nastąpią w najbliższej perspektywie, jak również z rosnącego zainteresowania inwestorów i dystrybutorów produktów finansowych zagadnieniami związanymi ze zrównoważonym rozwojem.

Od 1 stycznia 2022 r. stosuje się m.in. regulacje przewidziane w ramach art. 5 – 7 tzw. Rozporządzenia w sprawie taksonomii (Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 z dnia 18 czerwca 2020 r. w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje, zmieniające rozporządzenie (UE) 2019/2088), które to przepisy wprowadzają nowe obowiązki informacyjne w obszarze ujawnień związanych ze zrównoważonym rozwojem w sektorze usług finansowych. Wprawdzie większość spośród przewidzianych tam informacji, których dotyczy wymóg publikacji, znajduje zastosowanie względem tzw. produktów „jasnozielonych” (promujących określony aspekt z zakresu ESG, tj. kwestii środowiskowych, społecznych lub z zakresu standardów zarządzania) oraz „ciemnozielonych” (mających na celu osiąganie konkretnego celu lub określonych celów z zakresu ESG, stosownie do regulacji UE), to część spośród obowiązków informacyjnych tam określonych ma zastosowanie również do pozostałych produktów finansowych, a zatem nie tylko wobec funduszy inwestycyjnych działających pod nazwą „ESG”, „odpowiedzialny”, itp.

W przypadku funduszy light- oraz darkgreen, promujących określone aspekty środowiskowe albo realizujących cel lub cele z tego obszaru, w ramach ujawnień przedkontraktowych (przedstawianych m.in. w prospektach informacyjnych, w przypadku funduszy UCITS lub w ramach IDK AFI, w przypadku alternatywnych funduszy inwestycyjnych) oraz w udostępnianych corocznie sprawozdaniach okresowych niezbędne jest zaprezentowanie w szczególności (art. 5 i 6):

• informacji o celu środowiskowym lub celach środowiskowych, określonych w ramach Rozporządzenia w sprawie taksonomii, do realizacji których przyczynia się inwestycja w ramach danego produktu finansowego (art. 9); oraz
• opisu, w jaki sposób i w jakim stopniu inwestycje w ramach produktu finansowego są dokonywane w działalność gospodarczą, kwalifikującą się jako zrównoważona środowiskowo na podstawie Rozporządzenia w sprawie taksonomii (art. 3).

Wraz ze wskazanym wyżej opisem należy również przedstawić dane odnośnie procentowego udziału inwestycji w zrównoważoną środowiskowo działalność gospodarczą (wg unijnej taksonomii środowiskowej), wybranych dla produktu finansowego jako odsetek wszystkich inwestycji. Ponadto, w odniesieniu do produktów jasnozielonych oraz wszystkich pozostałych kategorii produktów w ramach wskazanych dokumentów związanych z funduszem należy zamieścić zastrzeżenie, że unijne kryteria dotyczące zrównoważonej środowiskowo działalności gospodarczej oraz tzw. zasada „nie czyń poważnych szkód” (ang. do not significantly harm, DNSH) nie są brane pod uwagę w odniesieniu do tej części portfela produktów jasnozielonych, która nie jest podporządkowana osiąganiu ww. celów albo nie mają zastosowania w odniesieniu do danego produktu finansowego (pozostałe produkty).

W 2022 r. jeden z istotnych punktów agendy prac TFI w obszarze SFDR stanowić będzie również dostosowanie ujawnianych informacji do szczegółowo określonych przez działające w ramach Joint Committee – EBA, ESMA oraz EIOPA standardów w zakresie zawartości, metodologii i sposobów przedstawiania informacji związanych ze zrównoważonym rozwojem (m.in. w odniesieniu do art. 4, 8, 9, 10 i 11 SFDR, Sustainable Finance Disclosure Regulation). Początkowo RTS w zakresie ujawnień uczestników rynku finansowego na temat ich zrównoważonej działalności inwestycyjnej miał być stosowany od 1 stycznia 2022 r. (takie zamierzenie odnosiło się do projektu udostępnionego w lutym 2021 r.). W październiku 2021 r. pierwotny tekst RTS uzupełniony został jednak o dalsze wymogi precyzujące obowiązki informacyjne wprowadzane na mocy Rozporządzenia w sprawie taksonomii, a termin stosowania standardu przesunięto najpierw na 1 lipca 2022 r., a kolejno na 1 stycznia 2023 r. Wobec tego standardem prezentacji danych przewidzianych w RTS nie zostaną jeszcze objęte w sposób obligatoryjny sprawozdania okresowe, sporządzane w odniesieniu do produktów jasno- i ciemnozielonych po raz pierwszy w 2022 r. (za poprzedni rok kalendarzowy). Wspomniane sprawozdania powinny zawierać informacje i dane ex post w zakresie odnoszącym się do wyników danego produktu w zakresie promowania określonych aspektów środowiskowych lub społecznych albo osiągania celu / celów związanych ze zrównoważonym rozwojem.

Niezależnie od powyższych kwestii, warto mieć na uwadze projektowaną treść zmian do ustawy z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym (przewidzianą w ramach projekt ustawy o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych, nr w wykazie RCL UC76) (art. 3j – 3m). Stosownie do treści projektu udostępnionej na stronach RCL 31 grudnia 2021 r.:

W przypadku gdy uczestnik rynku finansowego naruszy obowiązki określone SFDR odnoszące się w szczególności do informacji prezentowanych przed zawarciem umowy, na www, sprawozdań okresowych czy komunikatów marketingowych (m.in. art. 3 ust. 1, art. 4 ust. 1–4, art. 5, art. 6 ust. 1 lub 3, art. 10 ust. 1, art. 11 ust. 1 lub 2, art. 12 ust. 1 SFDR), KNF uprawnione będzie m.in. aby:

• wystąpić do właściwego organu uczestnika rynku finansowego z wnioskiem o odwołanie członka zarządu odpowiedzialnego za naruszenie;
• zawiesić w wykonywaniu czynności członka zarządu uczestnika rynku finansowego odpowiedzialnego za naruszenie do czasu podjęcia uchwały w sprawie wniosku o jego odwołanie;
• zakazać osobie odpowiedzialnej za naruszenie pełnienia funkcji członka zarządu lub funkcji kierowniczych w podmiotach będących uczestnikami rynku finansowego przez okres nie krótszy niż miesiąc i nie dłuższy niż rok;
• nałożyć na uczestnika rynku finansowego karę pieniężną do wysokości nieprzekraczającej m.in. kwoty 21 569 000 zł lub 3% przychodów netto ze sprzedaży towarów i usług oraz operacji finansowych, albo trzykrotności kwoty korzyści uzyskanych lub strat unikniętych w wyniku naruszenia – w przypadku gdy jest możliwe ich ustalenie;
• nałożyć na osobę odpowiedzialną za naruszenie, która w tym okresie pełniła obowiązki członka zarządu uczestnika rynku finansowego, karę pieniężną w wysokości nieprzekraczającej kwoty 3 019 660 zł.

Wspomniane sankcje mają niewątpliwe bardzo rygorystyczny charakter. U podstaw takiego podejścia leży zapewne zakładane podwyższone ryzyko występowania zjawiska tzw. greenwashingu, czyli wprowadzania w błąd inwestorów lub klientów poprzez przedstawianie im produktów lub usług jako zgodnych z wymogami ESG, podczas gdy nie znajduje to potwierdzenia w postaci ich rzeczywistych, mierzalnych cech. Tego rodzaju nieprawidłowości może potęgować oczekiwany wzrost zainteresowania „zielonymi” produktami i usługami finansowymi czy instrumentami takimi jak „green bonds”. Uzupełnienie unijnych regulacji o krajowe przepisy sankcyjne może stanowić dla rynku sygnał, że agendą działań nadzorczych Komisji Nadzoru Finansowego objęte zostanie również monitorowanie przestrzegania przez uczestników rynku finansowego wymogów dotyczących ujawnień związanych ze zrównoważonym rozwojem w sektorze usług finansowych.

Autor: Mariusz Biały, Counsel,

Kancelaria prawna KRWLEGAL zapewnia profesjonalne i fachowe doradztwo w wielu dziedzinach prawa, w tym świadczy usługi m. in. w zakresie obsługi funduszy inwestycyjnych, venture capital, private equity, obsługi inwestycji kapitałowych i instytucji finansowych.

Jeśli uważasz, że może mieć to wpływ na Twój biznes, zapraszamy do kontaktu: biuro@krwlegal.pl lub +48 22 29 50 940.