Ustawa o podmiotach obsługujących kredyty i nabywcach kredytów uchwalona przez Sejm

Ustawa ma na celu implementowanie do polskiego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2167 z dnia 24 listopada 2021 r. w sprawie podmiotów obsługujących kredyty i nabywców kredytów oraz w sprawie zmiany dyrektyw 2008/48/WE i 2014/17/UE („Dyrektywa NPL”), której założenia służą realizacji kompleksowej strategii rozwiązania problemu nieobsługiwanych kredytów w wymiarze unijnym.

Dyrektywa NPL ma zastosowanie do nabywców kredytów i podmiotów obsługujących kredyty, które zostały pierwotnie udzielone przez instytucję kredytową lub jej jednostki zależne, bez względu na rodzaj danego kredytobiorcy. W zakresie przedmiotowym - wprowadza zasady krajowego nadzoru nad tymi podmiotami oraz regulacje dotyczące ustanowienia procedury udzielania przez krajowy nadzór zezwolenia podmiotom obsługującym kredyty.

Środki zaproponowane przez ustawodawcę unijnego, a podlegające transponowaniu do polskiego porządku prawnego mają stworzyć dla instytucji kredytowych odpowiednie środowisko do radzenia sobie z nieobsługiwanymi kredytami ujętymi w ich bilansach, jak również mają zmniejszyć ryzyko akumulacji takich kredytów w przyszłości.

Po wejściu w życie przepisów ustawy, działalność polegająca na obsłudze kredytów stanie się reglamentowaną działalności gospodarczą, wymagającą uzyskania zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego. Do uzyskania zezwolenia konieczne będzie spełnienia szeregu wymogów wynikających z ustawy, w tym w szczególności:

1)   posiadanie odpowiedniej formy organizacyjno – prawnej (spółka akcyjna, prosta spółka akcyjna lub spółka z ograniczona odpowiedzialnością),

2)   posiadanie kadry zarządzającej i nadzorczej dającej rękojmię należytego wykonywania swoich obowiązków czy

3)   posiadanie wewnętrznych procedur i polityk dotyczących prowadzenia działalności w zakresie obsługi kredytów.

Podmioty obsługujące kredyty zobowiązane będą do wdrożenia systemu zarządzania ryzykiem i systemu kontroli wewnętrznej, procedury ochrony praw kredytobiorców, procedury pozwalającej na ocenę sytuacji finansowej kredytobiorcy, procedury dotyczącej przyjmowania reklamacji i skarg, a także odwołań od tych reklamacji i skarg, procedury, w tym rozwiązania techniczne i organizacyjne, zapewniające ochronę tajemnic prawnie chronionych oraz regulamin ochrony przepływu informacji objętych takimi tajemnicami oraz procedury przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, jako że na mocy przepisów ustawy nadany im zostanie status instytucji obowiązanej w rozumieniu przepisów ustawy AML.

Dostosowanie dotychczasowej działalności firm windykacyjnych (prowadzących działalność polegającą na obsłudze kredytów) może okazać się nie lada wyzwaniem. Kontynuowanie dotychczasowej działalności będzie możliwe, ale pod warunkiem złożenia wniosku o udzielenie zezwolenia w terminie 60 dni od dnia wejścia w życie przepisów ustawy. Ustawodawca przewidział zatem bardzo krótki okres dostosowawczy.

Zanim ustawa trafiła do Sejmu przeszła długą drogę. Pierwszy projekt został opublikowany w czerwcu 2023 roku. Do pierwszej wersji projektu zgłoszono ponad 300 uwag.

Kancelaria brała czynny udział w pracach legislacyjnych nad projektem ustawy. Większość uwag Kancelarii została uwzględniona w toku legislacyjnym, w tym: (i) wprowadzono wyłączenie spod obowiązku uzyskania zezwolenia na prowadzenie działalności polegającej na obsłudze kredytów przez tzw. serwiserów, tj. podmioty, które działają na podstawie zezwolenia KNF uzyskanego w trybie art. 192 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (uwaga wyłączenie ograniczone przedmiotowo), (ii) zrezygnowano z uprawnienia KNF do wstępu do pomieszczeń podmiotu prowadzącego działalność w zakresie obsługi kredytów oraz wglądu do przechowywanej dokumentacji związanej z prowadzeniem tej działalności, poza tokiem postępowania kontrolnego, (iii) doprecyzowano przesłanki fakultatywnego cofnięcia zezwolenia, które w pierwszej wersji projektu błędnie referowały do naruszeń przepisów ustawy, których dopuścić miałby się nabywca kredytu lub jego przedstawiciel, gdzie ustawodawca (za Dyrektywą NPL) nie przewiduje zezwolenia dla tych podmiotów, (iv) doprecyzowano przesłanki dające podstawę do nałożenia sankcji (art. 36 ustawy) czy (v) zrezygnowano z corocznej oceny KNF tego czy podmiot obsługujący kredyty stosuje wewnętrzne procedury i polityki w zakresie obsługi kredytów, która to ocena miała następować w oparciu o nieostre przesłanki, tj. ocenę ryzyka oraz wielkość, charakter, skalę i złożoność prowadzenia działalności przez podmiot obsługujący kredyty (pierwotnie projektowany art. 40 ustawy).

Na ostatniej prostej, przed drugim czytaniem Komisja Finansów Publicznych wprowadziła znaczącą dla rynku funduszy inwestycyjnych poprawkę. Rozszerzono bowiem wyłączenie podmiotowe dla podmiotów posiadających już zezwolenie, o którym mowa w art. 192 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi. Pierwsza wersja wyłączenia dla tych podmiotów obejmowała wyłącznie zarządzanie wierzytelnościami funduszy wierzytelności (dawnych sekurytyzacyjnych), w tym zarządzanie pulą wierzytelności. Wersja uchwalona przez Sejm zakłada szersze wyłączenie – obejmujące również obsługę wierzytelności stanowiących lokaty innych funduszy inwestycyjnych (nie tylko funduszy wierzytelności).

Zgodnie z przyjętym projektem ustawa, z drobnymi wyjątkami, ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Z przyjętą przez Sejm wersją ustawy można zapoznać się pod linkiem.

Kancelaria prawna KRWLEGAL zapewnia profesjonalne i fachowe doradztwo w wielu dziedzinach prawa, w tym świadczy usługi związane z sekurytyzacją, obsługą inwestycji kapitałowych oraz bankowością i finansami, jak również usługi doradztwa regulacyjnego dla sektora finansowego, świadcząc usługi m. in. w zakresie działalności firm inwestycyjnych, funduszy inwestycyjnych, podmiotów zarządzających aktywami, banków (depozytariuszy), a także w zakresie obsługi sporów sądowych oraz postępowań sankcyjnych dla podmiotów rynku kapitałowego.

Jeśli uważasz, że może mieć to wpływ na Twój biznes, zapraszamy do kontaktu: biuro@krwlegal.pl lub +48 22 29 50 940.