Sejm uchwalił ustawę o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego

W dniu 13 lipca 2023 r. Sejm RP uchwalił Ustawę o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku („Ustawa”).

Deklarowanym celem ustawy jest usprawnienie funkcjonowania instytucji rynku finansowego, eliminacja barier dostępu do tego rynku, przy jednoczesnym zwiększeniu poziomu ochrony klientów instytucji finansowych oraz akcjonariuszy mniejszościowych spółek publicznych oraz zwiększenie poziomu cyfryzacji przy realizowaniu przez KNF zadań nadzorczych.

Poniżej przedstawiamy zestawienie najistotniejszych zmian do poszczególnych ustaw, przyjętych w ramach Ustawy:

Zmiany w ustawie o funduszach inwestycyjnych

W wersji ustawy uchwalonej przez Sejm w dniu 13 lipca 2023 r., w zakresie zmian dot. ustawy o funduszach inwestycyjnych, nie wprowadzono istotnych zmian względem treści projektu Ustawy. Oprócz korekt dokonano modyfikacji zaproponowanej pierwotnie treści zmian do art. 179 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych. W ramach powołanej jednostki redakcyjnej ustawy wskazano, że fundusz inwestycyjny zamknięty może zostać utworzony jako fundusz portfelowy dokonujący w sposób ciągły emisji certyfikatów inwestycyjnych, które zgodnie ze statutem funduszu będą dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym lub wprowadzone do alternatywnego systemu obrotu, pod warunkiem że taki fundusz lokuje swoje aktywa wyłącznie w sposób określony w art. 182 ustawy. Mowa tu o zastosowaniu konstrukcji portfela indeksowego (opartej na składzie portfela papierów wartościowych stanowiącego podstawę do ustalenia wartości indeksu rynku regulowanego) albo portfela bazowego (tj. portfela o składzie określonym w statucie funduszu ale nieopartym na indeksie).

Poniżej, prezentujemy wykaz pozostałych istotnych w naszej ocenie obszarów tematycznych, których dotyczą zmiany, przedstawione poprzednio na naszej stronie internetowej, na podstawie treści projektu skierowanego do Sejmu. Zostały one bowiem uwzględnione w ramach wersji ustawy uchwalonej przez Sejm. Są to:

1)    propozycje dotyczące działalności alternatywnych spółek inwestycyjnych (ASI) i podmiotów zarządzających (ZASI), w tym:

a)    regulacje związane z zakazem wprowadzania ASI do obrotu wśród klientów detalicznych (osoba fizyczna może być uznana za klienta profesjonalnego, jeżeli wartość jej wkładu do alternatywnej spółki inwestycyjnej będzie nie mniejsza niż równowartość w złotych kwoty 60 000 euro) oraz zakaz zaciągania przez ASI pożyczek od osób fizycznych (zawierania innych umów o podobnym charakterze, dokonywania emisji obligacji lub innych papierów wartościowych niebędących prawami uczestnictwa ASI – w relacji z osobami fizycznymi) (art. 70zb, art. 70zc, art. 70zd, art. 70zf, oraz art. 280 ust. 1 pkt 7 i art. 282 ust. 3c. Art. 2 pkt 28a lit. b),

b)    modyfikacja dotycząca dokumentów przedstawianych w postępowaniu o wpis do rejestru zarządzających ASI i o uzyskanie zezwolenia (art. 70zc),

c)     objęcie zarządzających ASI działających na podstawie wpisu do rejestru zarządzających ASI obowiązkiem zachowania tajemnicy zawodowej (art. 70zb ust. 4, art. 280 ust. 1 pkt 7, art. 282 ust. 3c),

d)    określenie zasad postępowania w przypadku, gdy zawarta została umowa na zarządzanie portfelem inwestycyjnym ASI lub jego częścią przez zewnętrznego zarządzającego, a zezwolenie na prowadzenie przez niego działalności wygasło lub zostało cofnięte (wstąpienie depozytariusza w obowiązki wynikające z zarządzania portfelem inwestycyjnym ASI lub jego częścią) (art. 70x),

e)    wprowadzenie możliwości wykreślenia przez KNF z rejestru zarządzających ASI podmiotu, który pomimo uzyskania wpisu do tego rejestru nie uiścił opłaty za wpis (art. 70zf);

2)    terminologia dotycząca funduszy sekurytyzacyjnych (funduszy wierzytelności) – zastąpienie w całym akcie prawnym odniesień do terminu „fundusze sekurytyzacyjne” wyrazami „fundusze wierzytelności” podporządkowane jest dążeniu do osiągnięcia spójności przepisów Ustawy z definicją terminu „sekurytyzacja” przewidzianą w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/2402 z dnia 12 grudnia 2017 r. w sprawie ustanowienia ogólnych ram dla sekurytyzacji oraz utworzenia szczególnych ram dla prostych, przejrzystych i standardowych sekurytyzacji („Rozporządzenie 2017/2402”). Działalność prowadzona przez polskie fundusze inwestycyjne określane obecnie jako „fundusze sekurytyzacyjne” może, ale w praktyce nie zawsze, wypełnia znamiona sekurytyzacji, o której mowa w Rozporządzeniu 2017/2402. Z uwagi na powyższe, a także ze względu na fakt, iż Rozporządzenie 2017/2402 stanowi bezpośrednio stosowany w polskim porządku prawnym akt prawa unijnego, posługiwanie się w ramach Ustawy określeniem „fundusze sekurytyzacyjne” mogłoby wprowadzać w błąd;

3)    rozszerzenie możliwości łączenia FIZ – poprzez wprowadzenie możliwości łączenia funduszy zamkniętych poprzez przejęcie lub scalenie dwóch lub więcej funduszy w ramach nowego funduszu (analogiczne rozwiązania funkcjonują już w odniesieniu do funduszy otwartych oraz funduszy inwestycyjnych zamkniętych aktywów niepublicznych, FIZAN) (art. 208zzi ust. 1, ust. 2 pkt 2, ust. 3 ust. 4 ust. 5, art. 208 zzj, art. 208zzk ust. 7, art. 208zzm ust. 1),

4)    zmiany dotyczące tworzenia i funkcjonowania funduszy portfelowych – jako wyraz realizacji Strategii Rozwoju Rynku Kapitałowego (SRRK), poprzez wprowadzenie regulacji dotyczących krajowych ETF (ang. Exchanged Traded Funds), których koncepcja oparta jest na konstrukcji portfelowego funduszu inwestycyjnego zamkniętego, dokonującego w sposób ciągły emisji certyfikatów inwestycyjnych, które zgodnie ze statutem takiego funduszu będą oferowane w drodze oferty publicznej lub dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym, lub wprowadzone do alternatywnego systemu obrotu, pod warunkiem że fundusz lokuje swoje aktywa wyłącznie w papiery wartościowe stanowiące podstawę do ustalenia wartości indeksu rynku regulowanego (portfel indeksowy) albo w aktywa określone w statucie funduszu nieoparte na takim indeksie (portfel bazowy),

5)    korekta terminologii w zakresie gwarancji emisji – zmiany nawiązują do przewidzianej w ramach ustawy z dnia 16 października 2019 r. o zmianie ustawy o ofercie publicznej (…) rezygnacji z posługiwania się pojęciami „subemisji inwestycyjnej” i „subemisji usługowej”,

6)    digitalizacja obowiązków informacyjnych – umożliwienie pozyskiwania informacji o banku depozytariuszu bezpośrednio od tego podmiotu, zamiast tak jak dotychczas od TFI (art. 73a),

7)    identyfikacja, przekazywanie informacji i ułatwianie wykonywania praw uczestników funduszy inwestycyjnych zamkniętych (art. 2 pkt 13c, art. 123a-123e), w tym rozwiązania mające na celu zagwarantowanie towarzystwom funduszy inwestycyjnych możliwości ustalenia danych uczestników funduszy inwestycyjnych zamkniętych w sytuacji, gdy certyfikaty zostaną przeniesione na rachunki papierów wartościowych i będą przedmiotem obrotu wtórnego (przed 1 lipca 2019 r. TFI miały możliwość prowadzenia ewidencji uczestników i w każdym momencie posiadały wiedzę nt posiadaczy certyfikatów, w chwili obecnej są jej pozbawione ponieważ rachunki papierów wartościowych prowadzone są przez podmioty trzecie, w tym przez firmy inwestycyjne),

8)    zmiana terminów na zbycie lub odkupienie jednostek uczestnictwa FIO/SFIO – 5 dni roboczych zamiast, jak obecnie, 7 dni kalendarzowych (art. 92 ust. 2),

9)    umożliwienie FIZ nabywania nieruchomości również po upływie okresu dostosowawczego poprzez jednoznaczne wskazanie, że FIZ może nabywać nieruchomości do portfela inwestycyjnego również po upływie okresu dostosowawczego, pod warunkiem, że nie spowoduje to naruszenia limitów inwestycyjnych i doprowadzenia struktury aktywów do niezgodności z przepisami Ustawy oraz statutu funduszu (art. 148 ust. 3),

10)  zmiany w zakresie tajemnicy zawodowej – ujednolicenie z regulacjami innych ustaw sektorowych, w tym tych odnoszących się do rynku kapitałowego takich jak ustawa o obrocie instrumentami finansowymi (art. 149) i rozwiązań prawnych przyjętych w tej ustawie w zakresie uprawnień Centralnego Biura Antykorupcyjnego (CBA) do uzyskiwania informacji zawierających tajemnice prawnie chronione (art. 281 i art. 284),

11)  rezygnacja z nałożonego na dystrybutorów obowiązku comiesięcznego przekazywania TFI wykazu czynności mających na celu poprawienie jakości świadczonych usług i dokumentów potwierdzających poniesione z tego tytułu koszty oraz obowiązku TFI dokonania weryfikacji zgodności tych czynności z przepisami prawa i interesem uczestników oraz zasadności i prawidłowości ustalenia tych kosztów (art. 32a, art. 32b ust. 2–4, art. 32d). Uwzględniono tym samym postulaty IZFiA oraz przedstawicieli TFI i dystrybutorów wskazujących na ww. obowiązek jako na przykład szkodliwego gold-platingu przy wdrażaniu regulacji z obszaru MiFID II (w zakresie tzw. zachęt);

12)  wprowadzenie tzw. usługi dystrybucji świadczonej na podstawie umowy przez podmiot uprawniony do udziału w dystrybucji jednostek uczestnictwa FIO lub SFIO, o którym mowa w art. 32 ust. 1 pkt 2 lub 3 Ustawy (dystrybutora), na rzecz towarzystwa, FIO lub SFIO, którego organem jest dane towarzystwo, wraz określeniem wymogów odnoszących się do treści takiej umowy (jej przedmiotu), jak również zasad rozliczeń pomiędzy dystrybutorem a TFI z tytułu realizacji ww. usługi (dodanie art. 32d);

13)  doprecyzowanie dotyczące domniemania porozumienia w przypadku nabycia albo objęcia akcji TFI wskazanie, że przedmiotem porozumienia jest nie tylko sposób wykonywania prawa głosu, lecz również samo nabycie albo objęcie akcji lub praw z akcji towarzystwa funduszy inwestycyjnych (art. 54 ust. 7 i 7a),

14)  wprowadzenie rozwiązania przewidującego w przypadku funduszu inwestycyjnego, który jest reprezentowany przez depozytariusza możliwości powierzenia przez depozytariusza zarządzania portfelem takiego funduszu lub jego częścią uprawnionym podmiotom zewnętrznym (art. 50a ust. 4),

15)  doprecyzowanie przepisów w zakresie możliwości inwestowania funduszy inwestycyjnych w tytuły uczestnictwa emitowane przez instytucje wspólnego inwestowania mające siedzibę za granicą (art. 101 ust. 1-3), celem usunięcia rozbieżności z treścią dyrektywy UCITS oraz związanych z tym wątpliwości interpretacyjnych, w szczególności w przypadku instrumentów typu ETF notowanych na rynku amerykańskim, w przypadku których po dokonaniu emisji przez podmiot tworzący taki instrument, jest on dopuszczony do obrotu na giełdzie i praktycznie całość obrotu dokonuje się na rynku zorganizowanym (co wiązało się z wątpliwościami czy taki instrument spełnia określony dotychczas w ramach ww. przepisu UFI wymóg aby takie instrumenty były „umarzane na żądanie uczestnika”),

16)  szczególne rozwiązania dotyczące likwidacji funduszu inwestycyjnego (dodanie art. 69 ust. 3 zdanie drugie, art. 227 ust. 4, art. 248 ust. 2c oraz art. 249 ust. 1b i 1), które mają na celu zaadresowanie problemu braku likwidatora w sytuacji cofnięcia zezwolenia TFI prowadzącemu likwidację funduszu przy jednoczesnym braku depozytariusza funduszu oraz potrzebę uregulowania kwestii pokrycia kosztów likwidacji funduszu (rozwiązanie oparte zostało na założeniu, że w przypadku zaistnienia ww. sytuacji innego likwidatora powinien ustanowić sąd rejestrowy),

17)  wprowadzenie możliwości ujawniania określonych informacji związanych ze zrównoważonym rozwojem, wskazanych w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2088 z dnia 27 listopada 2019 r. w sprawie ujawniania informacji związanych ze zrównoważonym rozwojem w sektorze usług finansowych (Rozporządzenie SFDR) na zasadzie dobrowolności, w ramach katalogu przypadków, w których ujawnienie informacji objętych tajemnicą zawodową nie narusza ustawowego obowiązku zachowania tej tajemnicy (art. 282 ust. 3 pkt 5).

Zmiany wprowadzane do UFI na mocy ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku wejdą w życie w terminie 30 dni od dnia ogłoszenia. Wyjątek stanowią zmiany związane z wprowadzeniem rozwiązania mającego na celu zagwarantowanie towarzystwom funduszy inwestycyjnych możliwości ustalenia za pośrednictwem KDPW danych uczestników funduszy inwestycyjnych zamkniętych (art. 14 pkt 1 lit. a i pkt 37), które wejdą w życie po upływie 9 miesięcy od dnia ich ogłoszenia. Natomiast fundusze portfelowe, które uzyskały zezwolenie na prowadzenie działalności przed dniem wejścia w życie ww. ustawy zmieniającej obowiązane będą zobowiązane dostosować swój statut do przepisów Ustawy w brzmieniu nadanym ustawą zmieniającą w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy zmieniającej (art. 53 ust. 1 ustawy zmieniającej).

Zmiany w ustawie – Prawo bankowe:

Zmiany w ustawie – Prawo bankowe, w zakresie działalności inwestycyjnej, obejmują przede wszystkim następujące zagadnienia:

• wprowadzenie tzw. jednolitej licencji bankowej, skutkiem czego prowadzenie przez bank działalności maklerskiej nie będzie wymagało uzyskiwania dodatkowego zezwolenia na prowadzenie tej działalności, lecz będzie mogło być prowadzone na podstawie jednolitego zezwolenia. W przypadku banków prowadzących działalność, rozszerzenie działalności na czynności maklerskie nieobjęte dotychczasowym zezwoleniem będzie dokonywane jedynie w trybie zmiany statutu banku. Zmiana ta realizować ma postulat eliminacji barier organizacyjnych dotyczących świadczenia usług inwestycyjnych w bankach, wynikający ze Strategii Rozwoju Rynku Kapitałowego.
• szereg zmian dot. kwestii outsourcingu i podoutsourcingu bankowego, które m.in. realizują wytyczne EBA oraz regulacje unijne, w szczególności rozszerzając możliwość podpowierzenia czynności bankowych zasadniczo w pełnym zakresie. Zmiany ujednolicają także zasady informowania KNF o fakcie powierzenia, likwidując konieczność uzyskania zezwolenia na outsourcowanie „innych czynności” przez bank na rzecz zawiadomienia KNF o takim zamiarze. Dostosowane do analogicznych przepisów w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi zostaną przepisy dot. odpowiedzialności outsourcerów, która będzie mogła być ograniczona wobec banku za szkody wyrządzone klientom wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania umów dotyczących outsourcingu bankowego. Przy okazji zmian w zakresie powierzania czynności, rozszerzony zostanie także zakres dokumentów, które na wezwanie bank będzie musiał przekazać KNF w związku z zawieraną umową outsourcingową lub podoutsourcingową
• dodanie przepisów (Rozdział 6a) dotyczących możliwości emitowania przez banki papierów wartościowych inkorporujących uprawnienie do nabycia lub objęcia papierów wartościowych określonych w art. 3 pkt 1 lit. a ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, lub wykonywanych przez dokonanie rozliczenia pieniężnego, w których wypłata i wysokość świadczenia są uzależnione od uprzednio określonych warunków dotyczących kształtowania się wartości lub ceny czynników takich jak indeks lub połączenie indeksów, instrument finansowy lub połączenie instrumentów finansowych, towar lub połączenie towarów, inne aktywo lub połączenie innych aktywów oraz kurs walutowy lub połączenie kursów walutowych (bankowe prawa pochodne). Krajowe produkty strukturyzowane mają być alternatywą dla dominujących obecnie na rynku rozwiązań emitowanych pod prawem obcym. Wprowadzenie powyższych przepisów jest elementem realizacji Strategii Rozwoju Rynku Kapitałowego

Zmiany w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi:

• dostosowanie przepisów ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, celem umożliwienia stosowania przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/858 z dnia 30 maja 2022 r. w sprawie  systemu pilotażowego na potrzeby infrastruktur rynkowych opartych na technologii  rozproszonego rejestru, a także zmiany rozporządzeń (UE) nr 600/2014 i (UE) nr  909/2014 oraz dyrektywy 2014/65/UE („rozporządzenie DLT Pilot Regime”).

Projektowane przepisy określają m.in., iż instrumenty finansowe będą mogły być zapisywane za pomocą technologii rozporoszonego rejestru, wykorzystywanej przez operatora infrastruktury rynkowej. Powyższa regulacja stanowi nawiązanie do znowelizowanej rozporządzeniem DLT Pilot Regime definicji instrumentu finansowego, zawartej w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/65/UE z dnia 15 maja 2014 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych oraz zmieniającą dyrektywę 2002/92/WE i dyrektywę 2011/61/UE  („MiFID II”).

W myśl nowelizacji instrumenty finansowe będą mogły być emitowane za pomocą technologii DLT, a także dopuszczalne będzie przenoszenie do rozproszonego rejestru instrumentów finansowych, które zostały pierwotnie wyemitowane w inny sposób (tzw. wtórna tokenizacja).

Nowelizacja określa, że instrumenty finansowe obsługiwane przez DLT będą zapisywane na rachunku DLT, do których będą miały zastosowanie przepisy o rachunkach papierów wartościowych, o ile przepisy nie będą stanowiły inaczej. Do wykonywania praw z akcji rejestrowanych na rachunkach DLT stosować się ma natomiast przepisy o rejestrze akcjonariuszy.

Znowelizowane przepisy mają umożliwiać ubieganie się o udzielenie przez Komisję Nadzoru Finansowego zezwolenia na prowadzenie systemu rozrachunku opartego na DLT („SS oparte na DLT”) lub systemu obrotu oraz rozrachunku opartego na DLT („TSS oparte na DLT”).

• wprowadzenie jednolitej licencji bankowej.
• zobowiązanie emitentów obligacji, listów zastawnych oraz certyfikatów inwestycyjnych do przekazywania do KDPW, niezwłocznie, jednak nie później niż w terminie 3 dni roboczych od dnia wystąpienia zdarzenia, informacji o wartości świadczeń wynikających z papierów wartościowych, które stały się wymagalne, ze wskazaniem czy i w jakim zakresie świadczenia te zostały spełnione.
• zmianę definicji pojęcia podmiotu dominującego, podmiotu zależnego oraz grupy kapitałowej.

Celem projektowanej nowelizacji jest powiązanie stosunku dominacji z przesłanką sprawowania kontroli w rozumieniu ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, ale bez ograniczenia podmiotowego dla spółek lub przedsiębiorstw państwowych. W rezultacie, za podmiot dominujący będzie mogła być uznawana również osoba fizyczna.

• doprecyzowanie obowiązków agenta emisji.
• zmiany w regulacjach dot. podmiotów infrastruktury rynku kapitałowego (w tym podmiotu prowadzącego rynek regulowany oraz kontrahenta centralnego).

Zmiany obejmują m.in. rozszerzenie możliwości świadczenia przez giełdę usług technologicznych na rzecz członków rynku regulowanego, czy zapewnienie skuteczności pełnomocnictw złożonych w ramach systemów rozliczeń i rozrachunku w przypadku ogłoszenia upadłości uczestnika rozliczającego lub innego podmiotu zawierającego transakcje.

• zmianę definicji czynności maklerskiej polegającej na nabywaniu lub zbywaniu na własny rachunek instrumentów finansowych.

Zmiana polega na dookreśleniu, że w przypadku gdy nabywanie lub zbywanie na własny rachunek instrumentów finansowych jest dokonywane w celu wykonania transakcji klienta, podmiot nabywający lub zbywający instrumenty na własny rachunek powinien zawrzeć z klientem umowę o wykonywanie zleceń.

• uchylenie przepisu, który przewiduje nieważność umowy o świadczenie usług maklerskich zawartej z klientem detalicznym bez zachowania formy określonej w art. 58 rozporządzenia  delegowanego Komisji (UE) 2017/565 uzupełniającego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/65/UE w odniesieniu do wymogów organizacyjnych i warunków prowadzenia działalności przez firmy inwestycyjne oraz pojęć zdefiniowanych na potrzeby tej dyrektywy.
• zmiany w zakresie outsourcingu, w tym umożliwienie dalszego powierzenia czynności powierzonych w ramach tzw. dalszego powierzenia (podoutsourcingu).
• zniesienie wymogu zatrudniania przez firmę inwestycyjną maklera papierów wartościowych.
• zmiany w zakresie przepisów sankcyjnych.

Zmiany w ustawie o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami

Zmiany mają na celu dostosowanie przepisów ustawy o ostateczności rozrachunku do przepisów rozporządzenia DLT Pilot Regime. Na podstawie nowelizacji, prowadzenie systemu rozrachunku papierów wartościowych będących instrumentami finansowymi obsługiwanymi przez technologię rozporoszonego rejestru (DLT) będzie dopuszczalne w oparciu o zezwolenie KNF na prowadzenie systemu rozrachunku opartego na DLT lub systemu obrotu i rozrachunku opartego na DLT.

Zmiany w ustawie o ofercie publicznej:

Zmiany do ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych obejmują m.in.:

• nowelizację art. 3 ust. 1a ustawy o ofercie publicznej, dotyczącego tzw. ofert kroczących

Zmiana polega na odstąpieniu od wymogu zatwierdzenia memorandum informacyjnego przez Komisję Nadzoru Finansowego. Rozwiązanie to zostało wprowadzone w związku z epidemią COVID-19 i obowiązywało czasowo, w okresie stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii oraz w okresie miesiąca po ich odwołaniu. W dalszym ciągu konieczne będzie złożenie orangowi nadzoru memorandum w dniu jego opublikowania.

• wprowadzenie zmian w zakresie postępowania o zatwierdzenie prospektu

Nowelizacja zakłada umożliwienie Komisji Nadzoru Finansowego wezwania do uzupełnienia braków prospektu załączonego do wniosku o jego zatwierdzenie, w sytuacji gdy nie zawiera on informacji wymaganych przepisami prawa. Na podstawie aktualnie obowiązujących przepisów wezwanie do uzupełnienia braków formalnych może dotyczyć jedynie wniosku o zatwierdzenie prospektu bądź brakujących załączników do wniosku, brak jednak podstawy prawnej, która umożliwiłaby KNF zgłaszanie uwag formalnych w zakresie treści załączników do wniosku, w tym prospektu. Termin wyznaczony przez KNF na usunięcie braków formalnych nie będzie mógł być krótszy niż siedem dni, a uchybienie terminu spowoduje pozostawienie wniosku bez rozpoznania.

• zmianę w postępowaniu o zatwierdzenie suplementu do prospektu, polegającą na odpowiednim stosowaniu art. 27 ust. 2a ustawy o ofercie do tego postępowania

Powyższe oznacza, iż w przypadku wydania przez Komisję decyzji w sprawie zatwierdzenia suplementu uwzględniającej w całości żądanie strony, analogicznie, jak w przypadku decyzji w sprawie zatwierdzenia prospektu, będzie ona podlegać natychmiastowemu wykonaniu i nie będzie przysługiwać w jej przypadku wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy.

• rozszerzenie kompetencji KNF

Komisja Nadzoru Finansowego ma zyskać nowe kompetencje w zakresie nadzoru nad realizacją przez spółki obowiązków określonych w rozdziale 4a – „Polityka wynagrodzeń i sprawozdanie o wynagrodzeniach”. Na podstawie uchwalonych przepisów KNF ma być uprawniona do żądania informacji i wydawania zaleceń w tym zakresie.

Ponadto rozszerzeniu ma ulec również katalog podmiotów od których KNF może żądać udzielenia informacji, wyjaśnień bądź przekazania dokumentów, określony w art. 68 ustawy o ofercie. KNF ma zyskać powyższe uprawnienia m.in. w stosunku do emitentów, których papiery wartościowe zostały wycofane z obrotu na rynku regulowanym lub w ASO, jeżeli żądanie będzie dotyczyło zdarzeń i okoliczności, które miały miejsce w okresie, w którym akcje emitenta były notowane na tym rynku lub były przedmiotem ubiegania się o dopuszczenie lub wprowadzenie do obrotu, a także, w ograniczonym zakresie, w stosunku do podmiotów, które nie podlegają kontroli KNF, ale są stroną umowy, transakcji lub porozumienia z emitentem papierów wartościowych dopuszczonych lub wprowadzonych do obrotu, lub będących przedmiotem ubiegania się o takie wprowadzenie lub dopuszczenie. Powyższa zmiana jest szczególnie istotna w perspektywie sankcji za zakłócanie obowiązku informacji, przewidzianych w art. 102 ustawy o ofercie. Za niewykonanie obowiązków określonych w art. 68 ustawy, lub za jego nienależyte wykonanie grozi bowiem grzywna do 500.000 zł, kara ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

• przyznanie nowych uprawnień organizatorowi ASO w zakresie żądania od biegłych rewidentów informacji celem umożliwienia mu sprawowania nadzoru nad realizacją obowiązków informacyjnych określonych w rozporządzeniu MAR przez emitentów notowanych w ASO;
• cyfryzację zawiadomień o nabyciu lub posiadaniu znacznego pakietu akcji oraz rozszerzenie zakresu informacji, które powinny zostać zawarte w zawiadomieniu o: numer PESEL, krajowy identyfikator klienta lub  kod LEI podmiotu dokonującego zawiadomienia, kod LEI emitenta akcji objętych zawiadomieniem oraz aktualny adres zamieszkania lub siedziby podmiotu dokonującego zawiadomienia;
• doprecyzowanie przepisów regulujących cenę minimalną w przypadku ogłoszenia przymusowego wykupu akcji oraz ceny przymusowego odkupu akcji

Nowelizacja zakłada jednoznaczne określenie sposobu wyznaczania okresów, w oparciu o które ustala się cenę minimalną przymusowego wykupu lub odkupu akcji. Zgodnie z proponowaną treścią art. 82 ust. 2 ustawy o ofercie, cena przymusowego wykupu ma być ustalana w odniesieniu do terminu przekazania zawiadomienia, o którym mowa w art. 82 ust. 5 tej ustawy. Cena odkupu akcji, o której mowa w art. 83 ust. 4 ustawy ma być natomiast ustalana w odniesieniu do terminu otrzymania żądania wykupienia akcji, o którym mowa w art. 83 ust. 1 ustawy o ofercie.

Zmiany obejmują również art. 91 ust. 6 ustawy o ofercie, celem usunięcia luki prawnej, która powstała po wejściu w życie w dniu 30 maja 2022 r. nowelizacji ustawy o ofercie. Zgodnie z Ustawą, cena minimalna w wezwaniu delistingowym dot. akcji wprowadzonych wyłącznie do ASO ma być ustalana w odniesieniu do momentu złożenia zawiadomienia o zamiarze jego ogłoszenia, a nie do momentu ogłoszenia wezwania;

• odstąpienie od wymogu uzyskania zezwolenia KNF na wycofanie akcji z obrotu wobec akcji wprowadzonych do obrotu na wielostronnej platformie obrotu opartej na DLT, jeżeli wycofanie z obrotu na tej platformie nastąpi w celu wprowadzenia akcji do obrotu w ASO innym niż wielostronna platforma obrotu oparta na DLT.

Zmiany do ustawy o ofercie publicznej mają wejść po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem art. 15 pkt 16 lit. c, który odnosi się do cyfryzacji zawiadomień o nabyciu lub posiadaniu znacznego pakietu akcji, i który ma wejść w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia.

Zmiany w ustawie o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom

Celem zmiany jest określenie sposobu ustalania kwot w złotych polskich, które w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1503 z dnia 7 października 2020 r. w sprawie europejskich dostawców usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych oraz zmieniające rozporządzenie (UE) 2017/1129 i dyrektywę (UE) 2019/1937 („Rozporządzenie ECSP”), zostały wyrażone w euro, tj.:

• kwoty ostrożnościowych środków ochrony, którymi musi dysponować dostawca usług finansowania społecznościowego (art. 11 ust. 1 lit. a Rozporządzenia ECSP) oraz
• kwoty, powyżej której inwestycja dokonywana przez inwestora niedoświadczonego musi być poprzedzona obowiązkiem weryfikacyjnym (art. 21 ust. 7 Rozporządzenia ECSP).

Ponadto nowelizacja przewiduje, że obowiązki sprawozdawcze dostawcy usług finansowania społecznościowego wobec Komisji Nadzoru Finansowego będą przekazywane w postaci elektronicznej za pomocą systemu teleinformatycznego udostępnionego przez KNF w formacie danych zgodnym z formatem danych systemu teleinformatycznego KNF.

Zmiany w ustawie o usługach płatniczych:

Analogicznie do pierwotnego projektu ustawy, propozycja zmiany ustawy o usługach płatniczych obejmują w szczególności:

• wprowadzenie możliwości elektronicznego obiegu dokumentów w ramach czynności kontrolnych i innych nadzorczych, które realizowane będą zdalnie przy wykorzystaniu dokumentów elektronicznych;
• wykreślenie obowiązku zasięgnięcia przez KNF opinii Prezesa NBP w postępowaniu o wydanie zezwolenia na świadczenie usług o charakterze acquiringu przez krajowe instytucje płatnicze – w celu przyspieszenia wydawania zezwoleń;
• uproszczenie procedury zmiany (rozszerzenia) zezwolenia na świadczenie usług płatniczych w charakterze krajowej instytucji płatniczej („KIP”). Rezygnacja z niektórych obowiązków ograniczy konieczność przedkładania dokumentów i badania kwestii, które były uprzednio opiniowane/weryfikowane na etapie uzyskiwania zezwolenia;
• uzupełnienie katalogu przesłanek wydania przez KNF decyzji stwierdzającej wygaśnięcie zezwolenia dla KIP o okoliczność utraty bytu prawnego przez KIP (np. w wyniku likwidacji KIP, połączenia lub innego zdarzenia skutkującego wykreśleniem z rejestru przedsiębiorców);
• wymóg posiadania specjalnego rachunku u dostawcy prowadzącego rachunki płatnicze, za pośrednictwem którego mała instytucja płatnicza i biuro usług płatniczych będzie dokonywać transferu otrzymanych od płatnika środków pieniężnych w przypadku realizacji polecenia przelewu złożonego przez tego płatnika. Celem zmiany jest zabezpieczenie środków powierzanych podmiotom przez użytkowników m.in. przez oddzielenie ich od środków MIP posiadanych z innych tytułów;
• rozszerzenie katalogu informacji przekazywanych KNF przez podmioty ubiegające się o wpis do rejestru małych instytucji płatniczych (konieczność wprowadzenia odpowiednich regulacji wewnętrznych, w tym z zakresu przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowania terroryzmu);
• doprecyzowanie przepisów dotyczących odpowiedzialności i przepisów sankcyjnych.

Przepisy nowelizacji wprowadzają także szereg zmian mających charakter poprawkowy względem transpozycji dyrektywy PSD2, głownie w zakresie pojęciowym lub ujednolicającym z przepisami ustawy o usługach płatniczych.

Zmiany w ustawie o nadzorze nad rynkiem kapitałowym:

Ustawą zmieniono zakres podmiotowy ustawy o nadzorze nad rynkiem kapitałowym – objęto nadzorem banki państwowe prowadzące działalność maklerską na podstawie zezwolenia, o którym mowa w art. 111a ust. 1 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, (dodano art. 5 pkt 25) oraz wyłączono nadzór Komisji nad przedsiębiorstwami energetycznymi prowadzącymi na podstawie zezwolenia Komisji rachunki lub rejestry towarów giełdowych w rozumieniu ustawy o giełdach towarowych (uchylono art. 5 ust. 14).

Ponadto ustawa wprowadza przepisy regulujące udostępnianie przez KNF, na etapie przedsądowym, informacji z protokołów kontroli stwierdzających nieprawidłowości oraz ostatecznych decyzji administracyjnych zawierających dane objęte tajemnicą zawodową pracowników KNF, na żądanie uczestników rynku kapitałowego, (art. 19a).

Nadto wprowadzono upoważnienie do przeprowadzenia kontroli oraz wylegitymowanie się kontrolera także za pomocą środków komunikacji elektronicznej (art. 30 ust. 6 i 7). Zmiany wprowadzane ustawą przewidują ponadto przyznanie kontrolerom KNF m.in. uprawnienia do wideorejestrowania czynności kontrolnych (art. 32 ust. 6ba).

W przypadku utrudniania przez kontrolowanego rozpoczęcia lub uniemożliwienia przeprowadzenia kontroli, nie wykonywania obowiązków określonych w ustawie lub uniemożliwienia wykonania obowiązków kontrolerów Komisja będzie miała uprawnienie do nałożenia administracyjnej kary pieniężnej w wysokości do 20 mln złotych (art. 36a).

Zmieniono także tytuł rozdziału 5 na „Przepisy karne i przepisy o karach pieniężnych”.

Zmiany w ustawie o nadzorze nad rynkiem finansowym:

Zmiany wprowadzone Ustawą nie odbiegają znacząco od propozycji zawartych w projekcie. Poza zmianami dotyczącymi wprowadzenia przepisów regulujących kwestie związane z legitymacjami służbowymi pracowników UKNF (art. 10A), wydłużono terminy wydania interpretacji Komisji z 30 do 45 dni, a w przypadkach szczególnie skomplikowanych z 45 do 60 dni (art. 11b ust. 4).

Ponadto wprowadzono przepis zakazujący wykorzystywania informacji o działaniach KNF wobec podmiotu (np. kontrole, interpretacje, odpowiedzi), w celu wywołania przekonania, że oferowane przez dany podmiot produkty lub usługi są wolne od ryzyka, lub że Komisja gwarantuje ich wypłacalność.

Różnica w wersji ustawy z dnia 13 lipca 2023 r. względem wersji z 12 czerwca 2023 r. dotyczy wydania przez Komisję „decyzji” a nie „nakazu” w zakresie zaprzestania wykorzystywania informacji o działaniach KNF pod rygorem nałożenia kary do 500 000,00 zł (art. 11c).

Ustawa w proponowanym brzmieniu wprowadza nowe przepisy proceduralne w zakresie postępowania wyjaśniającego określonego w rozdziale 2a ustawy (art. 18a i nast.).

Dodano także nowy rozdział 2b wprowadzający możliwość i regulujący warunki zawarcia z Komisją, przez stronę postępowania o nałożenie sankcji, układu w sprawie warunków nadzwyczajnego złagodzenia sankcji. Na mocy układu Komisja będzie mogła obniżyć nałożoną karę pieniężną od 20% (30% w przypadku gdy podmiot sam zgłosi nieprawidłowości) do nawet 90%. (art. 18k i nast.) Zgodnie z przepisami przejściowymi, przepisy o układzie stosowane będą także do postępowań wszczętych i niezakończonych przed wejściem w życie zmian. (art. 33 ustawy zmieniającej).

Zmiany w ustawie o obligacjach:

W zakresie ustawy z dnia 15 stycznia 2015 r. o obligacjach wśród najważniejszych zmian objętych nowelizacją wskazać należy:

• wprowadzenie ograniczeń kwotowych w zakresie minimalnej wartości nominalnej obligacji nabywanych przez klienta detalicznego będącego osobą fizyczną

Wartość nominalna obligacji nie powinna być niższa niż 40.000 euro lub równowartość tej kwoty wyrażona w walucie polskiej lub innej. Ograniczenie to ma nie mieć zastosowania w przypadku obligacji dopuszczonych do obrotu na rynku regulowanym lub wprowadzonych do ASO albo mających być przedmiotem wniosku o takie dopuszczenie/wprowadzenie do obrotu. Jednocześnie Ustawa nie określa terminu na złożenie ww. wniosku.

• wprowadzenie wymogu pośrednictwa firmy inwestycyjnej lub dostawcy usług finansowania społecznościowego posiadającego zezwolenie na świadczenie tych usług w przypadku oferty publicznej obligacji, o której mowa w art. 2 lit. d rozporządzenia 2017/1129, skierowanej do klienta detalicznego będącego osobą fizyczną. Udział pośrednika ma na celu ochronę inwestorów nieprofesjonalnych poprzezograniczenie ryzyka niedopasowania instrumentu do profilu klienta.
• wprowadzenie nowego rodzaju obligacji - obligacji transformacyjnych

Obligacje transformacyjne będą mogły być emitowane w celu sfinansowania nowej zrównoważonej środowiskowo inwestycji. W terminie 36 miesięcy od dnia emisji co najmniej 95% środków pochodzących z emisji będzie musiało zostać przeznaczonych na określony w warunkach emisji cel. Emisja obligacji transformacyjnych ma być przeprowadzana w trybie oferty publicznej. Wartość nominalna jednej obligacji transformacyjnej nie będzie mogła być niższa niż 1.000 zł, a łączna wartość emisji, liczona według ceny emisyjnej, nie będzie mogła być niższa niż 20 000 000 zł. Minimalny termin wykupu to 5 lat od dnia emisji.

• zmiany w zakresie informacji wymaganych w dokumencie „propozycja nabycia”

W przypadku gdy emitent należy do grupy kapitałowej, propozycja nabycia ma zwierać nie tylko informacje na temat emitenta powinien zawierać nie tylko informacje na temat wartości zaciągniętych zobowiązań w odniesieniu do emitenta, ale również grupy kapitałowej emitenta, co ma umożliwić inwestorowi na łatwiejszy dostęp do informacji na temat faktycznej sytuacji finansowej emitenta.

• Doprecyzowany został również zakres informacji, które powinny zawierać prognozy kształtowania się zobowiązań finansowych emitenta oraz wprowadzony został wymóg publikacji tych prognoz na stronie internetowej emitenta oraz ich corocznej aktualizacji. W przypadku sporządzania przez emitenta skonsolidowanego sprawozdania finansowego, publikowane informacje dotyczące prognozy kształtowania się zobowiązań finansowych powinny przedstawiać dodatkowo dane dotyczące grupy kapitałowej emitenta

W okresie od dnia emisji do dnia wykupu obligacji, w każdym rocznym sprawozdaniu finansowym, emitent ma być zobowiązany do wskazania i wyjaśnienia istotnych różnic między opublikowanymi informacjami dotyczącymi perspektyw kształtowania się zobowiązań finansowych emitenta a jego zobowiązaniami finansowymi wynikającymi z ksiąg rachunkowych

Zmiany w ustawie o niektórych zabezpieczeniach finansowych:

Zmiany mają na celu rozszerzenie zakresu stosowania ustawy o niektórych zabezpieczeniach finansowych o specjalistyczne fundusze inwestycyjne otwarte (SFIO) oraz fundusze inwestycyjne zamknięte (FIZ), co umożliwi SFIO oraz FIZ na przyjmowanie zabezpieczeń finansowych (np. w postaci zastawu finansowego).

Zmiany w ustawie Prawo restrukturyzacyjne oraz Prawo upadłościowe:

Zmiany do ustawy – Prawo restrukturyzacyjne miały na celu wyłączenie w odniesieniu do domów maklerskich stosowania przepisów tej ustawy w zakresie, w jakim normuje ona zasady dotyczące postępowania restrukturyzacyjnego.

W aktualnym stanie prawnym z postępowania restrukturyzacyjnego wyłącza się jedynie te spośród domów maklerskich, które mogą podlegać restrukturyzacji przymusowej na podstawie ustawy z 10 czerwca 2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji, a więc te domy maklerskie, które posiadają zezwolenie na (i) nabywanie lub zbywanie na własny rachunek instrumentów finansowych, (ii) gwarancję emisji instrumentów finansowych oraz (iii) prowadzenie zorganizowanej platformy.

Takie podejście, jak wskazują autorzy projektu Ustawy, podyktowane jest przede wszystkim tym, że „zasady postępowania restrukturyzacyjnego prowadzonego na podstawie Prawa restrukturyzacyjnego nie przystają do regulowanego charakteru działalności podmiotów sektora finansowego”. Ponadto regulacje tam przewidziane nie chronią w należyty sposób klientów domów maklerskich. Z analogicznych względów z postępowania restrukturyzacyjnego zostały dotychczas banki, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, zakłady ubezpieczeń i reasekuracji czy fundusze inwestycyjne. Jednocześnie przepisy sektorowe normujące tryb i warunki prowadzenia działalności maklerskiej przewidują szczególne, dedykowane wspomnianym instytucjom rozwiązania i środki w przypadku gdy dom maklerski popada w problemy finansowe. Ta ostatnia grupa przepisów powinna mieć pierwszeństwo stosowania przed procedurą restrukturyzacyjną. Dopiero utrata zezwolenia na prowadzenie działalności maklerskiej – cofnięcie zezwolenia przez KNF albo wygaśnięcie tego zezwolenia (co byłoby równoznaczne z utratą statusu domu maklerskiego), będzie wiązało się z możliwością skorzystania z rozwiązań dotyczących postępowania restrukturyzacyjnego lub sanacyjnego.

Zmiana w ustawie o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego, o Rzeczniku Finansowym i o Funduszu Edukacji Finansowej:

• zmiana wynikowa związana z określeniem nowej kary pieniężnej w art. 11c ust. 7 i art. 18u ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym. Środki pieniężne z tytułu tych kar stanowić będą środki Funduszu Edukacji Finansowej.

Zmiany w ustawie o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu:

-         rozszerzenie katalogu instytucji obowiązanych o podmioty prowadzące infrastrukturę w technologii rozproszonego rejestru (DLT),

-         możliwość przeprowadzania kontroli GIIF w sposób zdalny.

Zmiana w ustawie o pracowniczych planach kapitałowych

Celem zmian do ustawy o PPK jest usunięcie luki prawnej. W aktualnym stanie prawnym towarzystwo funduszy inwestycyjnych, powszechne towarzystwo emerytalne, pracownicze towarzystwo emerytalne lub zakład ubezpieczeń zarządzające funduszem zdefiniowanej daty nie ma formalno-prawnych możliwości złożenia wniosku o usunięcie z ewidencji PPK, np. w związku ze zmianą profilu działalności biznesowej. Bezpośrednim rezultatem komentowanej zmiany do ustawy o PPK będzie zatem możliwość zwrócenia się przez ww. instytucje do KNF z wnioskiem o usunięcie danego podmiotu z ewidencji PPK.

Zmiany w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych

W wersji ustawy uchwalonej przez Sejm w dniu 13 lipca 2023 r. wprowadzono zmiany mające zagwarantować spójność porządku krajowego z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/2402 z dnia 12 grudnia 2017 r. w sprawie ustanowienia ogólnych ram dla sekurytyzacji oraz utworzenia szczególnych ram dla prostych, przejrzystych i standardowych sekurytyzacji.

W związku z powyższym w art. 12 w ust. 4 w pkt 15 w lit. c, w art. 12 ust. 4f i 9, w art. 15 w ust. 1h w pkt 2–4 i ust. 1ha oraz w art. 16 w ust. 1 w pkt 10 w lit. e Ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych wprowadzono zmiany polegające na zastąpieniu wyrazów „fundusz sekurytyzacyjny” wyrazami „fundusz wierzytelności”.

Ustawa przewiduje także wprowadzenie umożliwienia podatnikowi wyboru, czy chce skorzystać ze zwolnienia od podatku dochodowego w odniesieniu do dotacji, subwencji, dopłat, innych nieodpłatnych świadczeń lub kwot otrzymanych od agencji rządowych lub agencji wykonawczych, pod warunkiem złożenia w określonym terminie oświadczenia o rezygnacji ze stosowania wskazanych powyżej zwolnień.

Z pełną treścią Ustawy oraz postępem prac legislacyjnych można zapoznać się pod linkiem.

Kancelaria prawna KRWLEGAL zapewnia profesjonalne i fachowe doradztwo w wielu dziedzinach prawa, w tym świadczy usługi doradztwa przy ofertach publicznych, obsłudze crowdfundingu, transakcji M&A, jak również doradztwa regulacyjnego dla sektora finansowego, świadcząc usługi m. in. w zakresie działalności firm inwestycyjnych, funduszy inwestycyjnych, podmiotów zarządzających aktywami, banków (depozytariuszy), a także w zakresie obsługi sporów sądowych dla podmiotów rynku kapitałowego.

Jeśli uważasz, że może mieć to wpływ na Twój biznes, zapraszamy do kontaktu: biuro@krwlegal.pl lub +48 22 29 50 940.