Projekt rozporządzenia ws. postępowania podmiotów prowadzących działalność w zakresie pośrednictwa w zbywaniu i odkupywaniu jednostek uczestnictwa oraz tytułów uczestnictwa

Wedle treści uzasadnienia do projektu rozporządzenie ma na celu wykonanie delegacji ustawowej zawartej w art. 32a ust. 9 Ustawy. Część spośród rozwiązań przewidzianych w projekcie nawiązuje do uregulowań adresowanych do firm inwestycyjnych w obszarze MiFID II, w tym poprzez odesłanie do treści rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2017/565 z dnia 25 kwietnia 2016 r. uzupełniającego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/65/UE w odniesieniu do wymogów organizacyjnych i warunków prowadzenia działalności przez firmy inwestycyjne oraz pojęć zdefiniowanych na potrzeby tej dyrektywy („Rozporządzenie 2017/565”) lub wzorowanych jest na regulacji zawartej w ramach rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 30 maja 2018 r. w sprawie trybu i warunków postępowania firm inwestycyjnych, banków, o których mowa w art. 70 ust. 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, oraz banków powierniczych („Rozporządzenie w sprawie trybu i warunków postępowania firm inwestycyjnych”).

W tym kontekście, warto zwrócić uwagę na projektowaną treść regulacji zawartych w następujących jednostkach redakcyjnych Rozporządzenia (odnosimy się do wybranych zagadnień):

1) Rozdział 4 i 5, § 24, 26 – 37 Rozporządzenia: Planowane jest wprowadzenie obowiązku nagrywania rozmów telefonicznych prowadzonych z klientami w związku ze świadczonymi usługami, o których mowa w art. 32 ust. 2 i 2b Ustawy (pośredniczenie w przyjmowaniu i przekazywaniu zleceń nabycia lub odkupienia jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych lub tytułów uczestnictwa funduszy zagranicznych lub funduszy inwestycyjnych otwartych z siedzibą w państwach należących do EEA, a także świadczenia nieodpłatnego doradztwa inwestycyjnego w odniesieniu do tych jednostek lub tytułów, w zakresie których dany podmiot posiada zezwolenie na pośredniczenie w przyjmowaniu i przekazywaniu zleceń), oraz sporządzania protokołów, notatek lub nagrań rozmów przeprowadzonych w bezpośredniej obecności klienta lub potencjalnego klienta w związku z tymi usługami. Obejmowałoby to również nagrywanie rozmów telefonicznych i zapisywanie korespondencji elektronicznej, związanych z czynnościami, które mogłyby skutkować świadczeniem przez podmiot jednej ze wspomnianych usług, nawet jeżeli w wyniku prowadzenia tych rozmów lub korespondencji nie dochodziłoby do świadczenia usługi. Wedle aktualnej treści projektu, obowiązek nagrywania rozmów telefonicznych i zapisywania korespondencji elektronicznej realizowany byłby z wykorzystaniem urządzeń dystrybutora, a w przypadku zatwierdzenia do używania przez dystrybutora prywatnych urządzeń osób zatrudnionych w tym podmiocie – także takie prywatne urządzenia. Przewidziano również, że przed przyjęciem pierwszego zlecenia lub rozpoczęciem świadczenia usługi nieodpłatnego doradztwa inwestycyjnego dystrybutor zobowiązany będzie do zawarcia z klientem umowy, na podstawie której świadczona będzie określona usługa. Jednocześnie sposób i warunki świadczenia wspomnianych usług określać będzie regulamin (normujący co najmniej zagadnienia wskazane w § 26 Rozporządzenia), który powinien zostać doręczony klientowi najpóźniej z chwilą zawarciem umowy. Podobnie jak w przypadku regulacji mających zastosowanie do firm inwestycyjnych czy analogicznej regulacji zawartej w ramach projektowanej treści nowego rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie sposobu, trybu oraz warunków prowadzenia działalności przez towarzystwa funduszy inwestycyjnych, na dystrybutorów, o których mowa w art. 32 ust. 2 Ustawy nałożony zostanie obowiązek określenia grupy docelowej dla danego instrumentu finansowego, nawet jeżeli fundusz inwestycyjny nie określił dla tego instrumentu takiej grupy. Obowiązek ten realizowany będzie na etapie ustalania celów biznesowych i strategii dystrybucji, przed rozpoczęciem świadczenia usług w odniesieniu do danego instrumentu finansowego.

2) Rozdział 6, § 38 – 40 Rozporządzenia: W ramach projektowanej treści Rozdziału 6 Rozporządzenia zawarto regulacje określające tryb i warunki postępowania dystrybutorów w zakresie przyjmowania lub przekazywania jakichkolwiek świadczeń pieniężnych lub niepieniężnych w związku z działalnością, o której mowa w art. 32 ust. 2 i 2b Ustawy. Regulacje te stanowią rozwinięcie zasad określonych w art. 32a ust. 7 Ustawy, w zakresie problematyki tzw. zachęt. Unormowania zawarte w § 38 – 40 Rozporządzenia korespondują z analogiczną regulacją zawartą w § 7 Rozporządzenia w sprawie trybu i warunków postępowania firm inwestycyjnych, jak również nawiązują do treści art. 32b ust. 2 i 3 Ustawy, normującego m.in. zasady wymiany informacji i dokumentów na potrzeby rozliczeń z dystrybutorami z tytułu realizacji przez te podmioty czynności mających na celu poprawę jakości usługi świadczonej na rzecz uczestnika lub potencjalnego uczestnika funduszu (klienta dystrybutora). W komentowanych jednostkach redakcyjnych projektu Rozporządzenia określono zatem przesłanki, warunkujące dopuszczalność uznania określonych czynności dystrybutora za mające na celu poprawienie jakości usługi świadczonej przez ten podmiot na rzecz klienta lub potencjalnego klienta, wprowadzono obowiązek gromadzenia i przechowywania dokumentacji potwierdzającej, że celem świadczeń pieniężnych, w tym opłat i prowizji, lub świadczeń niepieniężnych przyjętych lub przekazanych przez dystrybutora jest poprawienie jakości odpowiedniej usługi świadczonej na rzecz klienta lub potencjalnego klienta (w tym sprecyzowano dalsze wymogi dotyczące tego obszaru), jak również określono szczegółowe zasady w zakresie informowania klientów dystrybutora o wszystkich świadczeniach przyjętych od osób trzecich lub przekazanych na rzecz osób trzecich, w związku ze świadczeniem usług, o których mowa w art. 32 ust. 2 i 2b Ustawy.

3) Rozdział 7, § 41 – 50 Rozporządzenia: W projekcie przewidziano również istotne zmiany w zakresie dotyczącym wymogu posiadania odpowiedniej wiedzy i kompetencji przez pracowników dystrybutora, którzy mają uczestniczyć w wykonywaniu czynności, o których mowa w art. 32 ust. 2 lub ust. 2b Ustawy, oraz trybu i warunków oceny i weryfikacji poziomu przygotowania pracowników w tym obszarze, jak również utrzymywania i doskonalenia poziomu wiedzy i kompetencji wspomnianych osób. W szczególności:

1) dystrybutor obowiązany będzie uzyskać od osoby, która ma wykonywać czynności, o których mowa w art. 32 ust. 2 lub ust. 2b Ustawy, niezbędne dokumenty i informacje w celu ustalenia posiadanego przez tę osobę poziomu wiedzy i kompetencji (pracowników posiadających odpowiednią wiedzę i kompetencje do wykonywania usług określa się w Rozporządzeniu jako „autoryzowanych pracowników”), a w przypadku nieotrzymania takich dokumentów i informacji, nie dopuścić osoby, której to dotyczy, do samodzielne wykonywania wspomnianych czynności. W takim przypadku powołana osoba, będzie mogła wykonywać ww. czynności wyłącznie pod nadzorem odpowiedniego autoryzowanego pracownika dystrybutora;

2) autoryzowany pracownik dystrybutora, w zależności od rodzaju powierzonych obowiązków, powinien posiadać odpowiednią wiedzę i kompetencje w zakresie:
a) głównych cech, ryzyka i specyfiki instrumentów finansowych będących przedmiotem usług świadczonych przez dystrybutora, adekwatnie do stopnia ich skomplikowania;
b) kosztów i opłat, w tym należności publicznoprawnych, jakie klient może ponieść w związku z nabyciem lub zbyciem albo zawarciem lub rozwiązaniem umowy dotyczącej instrumentu finansowego lub też z wykonywaniem na jego rzecz danej usługi;
c) cech charakterystycznych oraz zasad świadczenia poszczególnych usług przez podmiot;
d) funkcjonowania rynku finansowego oraz wpływu wydarzeń zachodzących na tym rynku na wartość lub wycenę instrumentu finansowego, o którym autoryzowani pracownicy przekazują informacje klientowi lub potencjalnemu klientowi;
e) wpływu danych o gospodarce światowej, regionalnej lub narodowej na rynek finansowy lub wartość lub wycenę instrumentu finansowego, o którym autoryzowani pracownicy przekazują informacje klientowi lub potencjalnemu klientowi;
f) różnic pomiędzy wynikami osiąganymi w przeszłości, w związku z inwestowaniem w dany instrument finansowy lub w związku z określonym indeksem finansowym lub ze świadczeniem określonej usługi, a prognozami przyszłych wyników, w tym ograniczeń wynikających z prognozowania wyników;
g) problematyki zasad ochrony informacji poufnych i manipulacji na rynku (nadużyć na rynku) oraz przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu;
h) oceny istotnych danych związanych z instrumentem finansowym, zawartych w prospekcie emisyjnym, memorandum informacyjnym, sprawozdaniu finansowym, dokumencie zawierającym kluczowe informacje dla inwestorów lub innym dokumencie o podobnym charakterze;
i) specyfiki funkcjonowania rynków, na których jest prowadzony obrót instrumentem finansowym, w tym odpowiednich systemów obrotu instrumentami finansowymi;
j) podstawowej znajomości zasad wyceny instrumentów finansowych będących przedmiotem usług.

3) autoryzowany pracownik dystrybutora wykonujący czynności, o których mowa w art. 32 ust. 2b Ustawy (nieodpłatne doradztwo inwestycyjne w odniesieniu do tych jednostek lub tytułów uczestnictwa, w zakresie których dany dystrybutor posiada zezwolenie na pośredniczenie w przyjmowaniu i przekazywaniu zleceń), w zależności od rodzaju powierzonych obowiązków, powinien posiadać odpowiednią wiedzę i kompetencje w zakresie:
a) elementów wskazanych w pkt 2 lit. a), b) oraz d) – j);
b) dokonywania oceny odpowiedniości instrumentów finansowych będących przedmiotem usługi, świadczonej przez dystrybutora na podstawie adekwatnych, wiarygodnych i aktualnych informacji na temat wiedzy, doświadczenia, sytuacji finansowej oraz celów inwestycyjnych klienta;
c) możliwości dokonywania zmiany w ocenie dalszej odpowiedniości danego instrumentu finansowego dla klienta, jaka mogłaby ewentualnie zaistnieć od momentu zgromadzenia odpowiednich informacji o kliencie;
d) podstawowych zasad zarządzania portfelem instrumentów finansowych, w tym zasad dywersyfikacji portfela z uwzględnieniem alternatywnych wariantów inwestowania.

4) Dystrybutor obowiązany będzie zapewnić, by autoryzowani pracownicy po rozpoczęciu wykonywania czynności, o których mowa w art. 32 ust. 2 lub 2b Ustawy, znali, rozumieli i stosowali przez cały okres ich wykonywania odpowiednie regulacje prawne oraz wewnętrzne regulacje tego podmiotu związane z wykonywanymi czynnościami. W tym celu, dystrybutor obowiązany będzie w szczególności zapewnić:
a) regularny udział autoryzowanych pracowników w doskonaleniu zawodowym lub szkoleniach w zakresie zasad i trybu wykonywania usług wynikających z przepisów Ustawy, ustawy o obrocie instrumentami finansowymi lub innych ustaw mających zastosowanie do działalności podmiotu, przepisów wydanych na ich podstawie, a także przepisów Rozporządzenia 2017/565;
b) regularny udział autoryzowanych pracowników w szkoleniach dotyczących cech i charakterystyki jednostek uczestnictwa i tytułów uczestnictwa funduszy będących przedmiotem usług świadczonych przez podmiot;
c) w zależności od potrzeb, nie rzadziej niż raz w roku, ocenę wiedzy i kompetencji posiadanych przez autoryzowanych pracowników, w tym również przez monitorowanie sposobu wykonywania czynności, o których mowa w art. 32 ust. 2 lub 2b Ustawy.

5) osoba, odpowiedzialna u dystrybutora za przeprowadzanie kontroli wewnętrznej w zakresie prowadzonej przez ten podmiot działalności, o której mowa w art. 32 ust. 2 i 2b Ustawy, w zależności od potrzeb, jednak nie rzadziej niż raz w roku, obowiązana będzie przeprowadzać przegląd wiedzy i kompetencji posiadanych przez autoryzowanych pracowników, uwzględniając ich rozwój i zdobyte doświadczenia oraz wprowadzone zmiany w przepisach prawa mających zastosowanie do wykonywanych przez nich czynności, a w przypadku zaistnienia takiej potrzeby, podejmować działania niezbędne do przestrzegania przez autoryzowanych pracowników wprowadzonych zmian w przepisach prawa lub uzupełnienia braków wiedzy i kompetencji.

6) dystrybutor obowiązany będzie m.in.:
a) ustanowić i wdrożyć politykę w zakresie przeprowadzania szkoleń i potwierdzania wiedzy i kompetencji oraz zasad i kryteriów wyboru podmiotu zewnętrznego, wyznaczanego do prowadzenia szkoleń dotyczących czynności, o których mowa w art. 32 ust. 2 lub 2b Ustawy;
b) do określenia pisemnego zakresu obowiązków i uprawnień autoryzowanych pracowników oraz osób wykonujących czynności, o których mowa w art. 32 ust. 2 lub 2b Ustawy, pod ich nadzorem.

Rozporządzenie wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, przy czym podmioty świadczące usługi pośrednictwa w zbywaniu i odkupywaniu jednostek uczestnictwa lub tytułów uczestnictwa funduszy przed dniem wejścia w życie Rozporządzenia obowiązane będą dostosować prowadzoną działalność do wymogów określonych w § 41–50 tego aktu w terminie 6 miesięcy od dnia jego wejścia w życie.

Treść projektu Rozporządzenia wraz z uzasadnieniem do projektu jest dostępna na stronie internetowej RCL