Projekt nowelizacji Kodeksu spółek handlowych w zakresie wprowadzania do obrotu prawnego prostej spółki akcyjnej

Projekt stanowi część pakietu „100 zmian dla firm – Pakiet ułatwień dla przedsiębiorców”. Nowelizacja Kodeksu spółek handlowych ma stanowić odpowiedź ustawodawcy na stan niepewności prawnej, który cechuje działanie tzw. start-upów. Główne trudności, jakie wskazują związani z nimi przedsiębiorcy, to proces rozpoczęcia działalności gospodarczej, pozyskiwania kapitału czy ewentualnej likwidacji w razie niepowodzenia. W tym zakresie mówi się o niedostatecznym poziomie uregulowania przez polski system prawny.

Jedną z poważniejszych przeszkód jest wybór formy organizacyjno–prawnej, która będzie odpowiednio dopasowana do potrzeb działalności typu start-up. Obecnie zainteresowany ma do wyboru dwie spośród znanych polskiemu prawu: spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółkę akcyjną. W większości przypadków założyciele decydują się na tę pierwszą, przy czym głównym kryterium są niższe wymogi formalne i finansowe. Od dłuższego czasu środowisko działalności innowacyjnej postuluje jednak utworzenie nowego typu spółki, która nie byłaby kompromisem wynikającym ze względów majątkowych przy uwzględnieniu, że modyfikacje obecnie funkcjonujących form organizacyjno–prawnych nie pozwoliłyby na osiągnięcie satysfakcjonującego rozwiązania.

W celu rozwiązania niedostatecznego ukształtowania otoczenia instytucjonalno-prawnego działalności start-upów, po ponad dwóch latach od uznania takiego rozwiązania za kluczowe w ramach Białej Księgi Innowacji przygotowanej przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego na zlecenie Rady do spraw Innowacyjności, zaproponowano stworzenie nowego typu spółki – prostej spółki akcyjnej, której podstawowymi założeniami są elastyczne ukształtowanie relacji w spółce, minimalizacja formalności i wzmocnienie ochrony wierzycieli spółki.

Prosta spółka akcyjna różni się od klasycznych spółek kapitałowych nowymi rozwiązaniami bazującymi na następujących założeniach opisanych w projektowanym nowym Dziale IA Tytułu III Kodeksu spółek handlowych (art. 300¹ - art. 300¹³³):

1. odejście od instytucji kapitału zakładowego na rzecz kapitału akcyjnego o minimalnej wartości 1 zł, a także rezygnacja z nominałowego charakteru akcji,

2. możliwość elastycznego kształtowania struktury majątkowej spółki w oparciu o akcje bez wartości nominalnej, i znaczna swoboda wypłat z kapitału akcyjnego – brak związania środków odpowiadających kapitałowi akcyjnemu na wzór podobny do kapitału zakładowego,

3. efektywny mechanizm ochrony wierzycieli:

1) ograniczenie wypłat na rzecz akcjonariuszy,

2) rezerwa na pokrycie strat w postaci „obowiązku oszczędzania” w wysokości odpisu 8% z zysku, do wysokości 5% zobowiązań z zatwierdzonego sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy,

3) ustawowy zakaz świadczeń na rzecz akcjonariuszy bez godziwego świadczenia wzajemnego,

4) zaostrzona odpowiedzialność za dokonanie wypłat z kapitału akcyjnego z naruszeniem prawa lub umowy spółki zakładająca domniemanie winy,

5) uzależnienie wypłat z kapitału akcyjnego od wpisu zmiany jego wysokości do KRS,

6) w zakresie postępowania likwidacyjnego norma uzależniająca podział majątku od zaspokojenia lub zabezpieczenia wierzycieli oraz przepis ograniczający możliwość zbywania składników majątku spółki na rzecz jej funkcjonariuszy korporacyjnych oraz osób z nimi powiązanych,

4. wprowadzenie rozwiązań umożliwiających wniesienie do spółki pracy i usług bez skomplikowanych i kosztownych wycen na etapie rozpoczynania działalności,

5. uproszczenie funkcjonowania spółki, m.in. przez wprowadzenie uproszczonej dematerializacji akcji w rejestrze i szerokie wykorzystanie środków komunikacji elektronicznej w procesach decyzyjnych,

6. pozostawienie założycielom znacznej swobody w odniesieniu do organów spółki – wprowadzenie alternatywnego modelu zarządzania i nadzoru, skupionego w jednym organie (rada dyrektorów), czyli możliwość wyboru systemu monistycznego, usprawniającego procesy decyzyjne w spółce,

7. prosta rejestracja elektroniczna w 24 godziny za pomocą formularza oraz wykorzystywanie środków elektronicznych w funkcjonowaniu spółki,

8. możliwie szybka i nieskomplikowana likwidacja spółki w razie niepowodzenia przedsięwzięcia lub przekształcenie w inną spółkę kapitałową.

Wejście w życie nowelizacji ustawy i możliwość prowadzenia działalności w nowej formie są planowane na 1 marca 2020 r. Obecnie projekt jest procedowany w parlamencie i został skierowany do I czytania na posiedzeniu Sejmu.

Pełna treść projektu nowelizacji