Nowy projekt ustawy o zmianie ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym oraz ustawy o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym

Po wystąpieniu przez grupę Senatorów RP z niniejszą inicjatywą ustawodawczą projekt trafił do Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Budżetu i Finansów Publicznych, gdzie wprowadzono do niego poprawki zakładające m.in. uszczegółowienie katalogu podmiotów, których roszczeń będzie mógł dochodzić Rzecznik Finansowy w postępowaniu grupowym przed sądem.  

O inicjatywnie ustawodawczej Senatorów RP oraz celach projektowanych zmian informowaliśmy na naszym blogu. Na skutek jednak przeprowadzenia prac w komisjach pierwotna treść projektu zmian do ustaw uległa zmianie. Intencja ustawodawcy oraz kierunek proponowanej nowelizacji pozostaje jednak bez zmian – o ile projekt uzyska aprobatę Sejmu, Rzecznik Finansowy uzyska kompetencję do wszczynania i uczestniczenia w postępowaniach grupowych w charakterze reprezentanta grupy.

Na etapie konsultowania projektu wpłynęły liczne opinie, w tym większość aprobująca pierwotną treść projektu bez uwag. Merytoryczne uwagi do projektu ustawy przedstawił jednak Rzecznik Finansowy, Sąd Najwyższy oraz Rzecznik Praw Obywatelskich, przy czym zasadniczo wszystkie zgłoszone uwagi zostały uwzględnione w wersji projektu, która została wniesiona do Sejmu.

Poprawki do projektu ustawy

Pierwotny projekt zakładał wprowadzenie wyłącznie jednej zmiany do ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (dalej również: „u.d.r.p.g.”), tj. dodanie w art. 4 ust. 2a w następującym brzmieniu: „Reprezentantem grupy może być Rzecznik Finansowy w zakresie ochrony klientów podmiotu rynku finansowego w rozumieniu art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym (Dz. U. z 2022 r. poz. 187), których interesy reprezentuje.”. Poprawki wprowadzone do projektu zmian do ustawy zakładają rozszerzenie katalogu podmiotów, w imieniu których Rzecznik Finansowy będzie mógł występować w postępowaniu grupowym. Jak bowiem podnoszono w toku prac nad projektem, pojawiła się wątpliwość, czy w pojęciu „klient podmiotu rynku finansowego” mieszczą się wszyscy poszkodowani w tzw. aferze GetBack. Jak tłumaczono, w związku z pojawieniem się takich wątpliwości, katalog podmiotów należy doprecyzować. I tak, oprócz możliwości występowania w imieniu klientów podmiotu rynku finansowego w rozumieniu przepisów o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym, Rzecznik Finansowy uzyska uprawnienie do reprezentowania grupy również w zakresie roszczeń wynikających z umowy o świadczenie usług lub wykonywania czynności na rzecz osoby fizycznej przez instytucję finansową w rozumieniu art. 4 pkt 4 ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nadzorze makroostrożnościowym nad systemem finansowym i zarządzaniu kryzysowym w systemie finansowym.

Dodatkowo, na skutek uwag zgłoszonych do pierwotnej treści projektu przez Sąd Najwyższy, usunięto z przepisu zastrzeżenie „których interesy reprezentuje”. Jak bowiem wskazano pozostawienie tak proponowanego brzmienia przepisu może budzić wątpliwości, w jaki sposób Rzecznik Finansowy ma wykazać, że reprezentuje interesy konkretnych członków grup. W związku zaś z tym, że Rzecznik Finansowy może reprezentować wyłącznie interesy osób, które złożyły oświadczenie o przystąpieniu do grupy, proponowane zastrzeżenie, w ocenie Sądu Najwyższego, było zbędne.

Pozostałe zmiany do projektu ustawy, wprowadzone głównie na skutek uwag zgłoszonych przez Rzecznika Finansowego, obejmują następujące obszary związany ze sprawami, w których reprezentantem grupy będzie Rzecznik Finansowy:

1)      zniesienie przymusu radcowsko – adwokackiego (wyłączenie stosowania do Rzecznika Finansowego przepisu art. 4 ust. 4 u.d.r.p.g.);

2)      zniesienie obowiązku ponoszenia kosztów postępowania przez członków grupy, reprezentantem których jest Rzecznik Finansowy (dodanie art. 7a – „Członek grupy nie ponosi kosztów procesu, w którym powodem jest Rzecznik Finansowy.”);

3)      ograniczenie wymogów formalnych wniesienia powództwa, poprzez wprowadzenie wyłącznie obowiązku dołączenia do pozwu oświadczenia członka grupy o przystąpieniu do niej (dodanie w art. 6 ust. 3 w brzmieniu: „W przypadku gdy powodem jest Rzecznik Finansowy do pozwu należy dołączyć oświadczenia członków grupy o przystąpieniu do grupy.”);

4)      wyłączenie uprawnienia pozwanego do żądania kaucji na zabezpieczenie kosztów procesu (poprzez wyłączenie stosowania przepisów art. 8 i 9 u.d.r.p.g.).

Podsumowanie

Projekt zakładający wyposażenie Rzecznika Finansowego w uprawnienie do występowania w postępowaniu grupowym w charakterze reprezentanta grupy zyskał aprobatę zasadniczo wszystkich podmiotów opiniujących proponowane zmiany. Jak wskazał Rzecznik Finansowy, umożliwienie mu pełnienia roli reprezentanta grupy w postępowaniu grupowym ułatwi realizację ustawowego zadania Rzecznika Finansowego, jakim jest podejmowanie działań w zakresie ochrony klientów podmiotów rynku finansowego, których interesy reprezentuje. Praktyka stosowania przepisów (o ile wejdą w życie w proponowanym kształcie, a przed nami jeszcze prace sejmowe nad projektem), w tym przyszła aktywność Rzecznika Finansowego w nowym obszarze, pokaże czy proponowane rozwiązania faktycznie przyczynią się do zwiększenia poziomu bezpieczeństwa klientów na rynku finansowym.

Z dotychczasowym procesem legislacyjnym można zapoznać się na stronie Senatu RP.

Autor: Radca Prawny Nikola Jadwiszczak - Niedbałka

Kancelaria prawna KRWLEGAL zapewnia profesjonalne i fachowe doradztwo w wielu dziedzinach prawa, w tym  świadczy usługi doradztwa przy ofertach publicznych, obsłudze crowdfundingu, transakcji M&A, jak również doradztwa regulacyjnego dla sektora finansowego, świadcząc usługi m. in. w zakresie działalności firm inwestycyjnych, funduszy inwestycyjnych, podmiotów zarządzających aktywami, banków (depozytariuszy), a także w zakresie obsługi sporów sądowych dla podmiotów rynku kapitałowego.

Jeśli uważasz, że może mieć to wpływ na Twój biznes, zapraszamy do kontaktu: biuro@krwlegal.pl lub +48 22 29 50 940.