Komunikat GIIF dotyczący korekty komunikatu GIIF w sprawie identyfikacji klienta instytucji obowiązanej i weryfikacji jego tożsamości

W dniu 22 sierpnia 2018 r. GIIF wydał wytyczne w sprawie identyfikacji klienta instytucji obowiązanej i weryfikacji jego tożsamości w sytuacji braku jego fizycznej obecności (dalej: ,,Wytyczne’’), o których pisaliśmy na naszej stronie internetowej.

W treści Wytycznych GIIF odnosił się do zastosowania środka bezpieczeństwa finansowego, jakim jest identyfikacja klienta instytucji obowiązanej i weryfikacja jego tożsamości – w szczególności w sytuacji, gdy klient nie jest fizycznie obecny w instytucji obowiązanej w celu nawiązania stosunków gospodarczych lub przeprowadzenia transakcji okazjonalnej. W ocenie GIIF, tzw. przelew weryfikacyjny został uznany za pomocniczy środek do weryfikacji, a w procesie nawiązywania stosunków z klientami jako niezbędne wskazano zidentyfikowanie danej osoby na podstawie dokumentów tożsamości. Skutkiem takiej opinii jest to, że zdalna identyfikacja klienta jedynie na podstawie przelewu weryfikacyjnego może zostać zgodnie z komunikatem GIIF za niewystarczającą.

Odnosząc się do dokonanej korekty Wytycznych, należy skupić się na zagadnieniu stosowania środków bezpieczeństwa finansowego w stopniu wyższym niż przeciętny. Zgodnie z art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (dalej: „Ustawa”), instytucje obowiązane zobligowane zostały do stosowania wobec swoich klientów środków bezpieczeństwa finansowego. W art. 34 i 35 Ustawy określono ich katalog oraz zakres przypadków stosowania. Z art. 33 ust. 4 Ustawy wynika, że od zidentyfikowanego ryzyka i przeprowadzonej przez instytucję obowiązaną oceny zależy intensywność, z jaką instytucja obowiązana zastosuje środki bezpieczeństwa finansowego wobec klienta.

Wątpliwości powstały przy ocenie ryzyka prania pieniędzy w konkretnej sytuacji jako niskie, gdy podczas nawiązania stosunków gospodarczych lub przeprowadzenia transakcji okazjonalnej klient nie był fizycznie obecny. Do GIIF kierowano zapytania co do stosowania w takiej sytuacji wzmożonych środków bezpieczeństwa finansowego. Z art. 43 ust. 2 pkt 7 Ustawy wynika, że nawiązywanie i utrzymywanie stosunków gospodarczych lub przeprowadzanie transakcji okazjonalnej bez fizycznej obecności klienta może świadczyć o wyższym ryzyku prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu - w przypadku, gdy związane z tym ryzyko prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu nie zostało ograniczone w inny sposób, w tym przez użycie notyfikowanego środka identyfikacji elektronicznej adekwatnie do średniego poziomu bezpieczeństwa lub wymóg stosowania kwalifikowanego podpisu elektronicznego lub podpisu potwierdzonego profilem zaufanym ePUAP. W związku z powyższym, brak fizycznej obecności klienta w przypadku nawiązywania stosunków gospodarczych lub przeprowadzania transakcji okazjonalnej, może jedynie wskazywać na wystąpienie takiego ryzyka.

Ostateczna decyzja, czy w danym przypadku występuje wyższe ryzyko spoczywa zawsze na instytucji obowiązanej, która je zgodnie z art. 33 Ustawy rozpoznaje. GIIF podkreśla przy tym, iż wspomniany art. 43 ust. 2 Ustawy ma charakter otwarty i nie określa w sposób wyczerpujący wszystkich przypadków, z którymi potencjalnie może wiązać się wyższe ryzyko prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu.