Dyrektywa promująca równowagę płci we władzach spółek coraz bliżej

Pomimo tego, że propozycja dyrektywy pojawiła się już w 2012 r., projekt utknął na 10 lat w sporach pomiędzy rządami krajów Unii. Kraje członkowskie sprzeciwiały się wprowadzeniu ram prawnych regulujących udział kobiet w organach wykonawczych i nie wykonawczych spółek giełdowych, które to ustalenia ich zdaniem powinny były być regulowane wyłącznie na poziomie krajowym. Projekt blokowały m.in. Dania, Estonia, Chorwacja, Węgry, Szwecja, Słowacja, a także Polska, oraz do niedawna Holandia i Niemcy. W związku z tym, że wiosną 2022 r. Niemcy przyjęły na poziomie krajowym regulacje o równowadze płci we władzach dużych firm, przestały sprzeciwiać się projektowi dyrektywy. Obecnie, dyrektywa czeka na przyjęcie przez Parlament Europejski i Radę Unii Europejskiej.

Proponowane rozwiązania

Projekt dyrektywy nakazuje, by do 2026 r. „niedostatecznie reprezentowana płeć” miała 40 % dyrektorów niewykonawczych (co w warunkach polskich oznacza 40 % członków rad nadzorczych w spółkach giełdowych). Alternatywnym celem może być zapewnienie przez państwa członkowskie Unii Europejskiej 33 % udziału kobiet we wszystkich stanowiskach dyrektorskich – tak wykonawczych, jak i niewykonawczych, co dla Polski definiowane jest jako zajmowanie przez kobiety jednej trzeciej stanowisk łącznie w zarządach i radach nadzorczych spółek giełdowych. Zaznaczyć należy, iż dyrektywa swoim zakresem nie będzie obejmować spółek notowanych w alternatywnym systemie obrotu, tj. na rynku NewConnect).

Zgodnie z dostępnym projektem, z zakresu zastosowania dyrektywy zostały wyłączone także spółki giełdowe, które są małymi i średnimi przedsiębiorstwami na podstawie definicji zawartej w zaleceniu Komisji 2003/361/WE z dnia 6 maja 2003 r. dotyczącym mikroprzedsiębiorców oraz małych i średnich przedsiębiorców (Dz.U. L 124 z 20.5.2003, s. 36), co oznacza spółki giełdowe zatrudniające mniej niż 250 osób, i których roczny obrót nie przekracza 50 mln EUR lub całkowity bilans roczny nie przekracza 43 mln EUR, bądź - w przypadku przedsiębiorstwa zarejestrowanego w państwie członkowskim, którego walutą nie jest euro - równowartości tej kwoty w walucie tego państwa członkowskiego.

Projekt dyrektywy określa metodę obliczania dokładnej liczby dyrektorów niewykonawczych niezbędnych do wypełnienia jej ustalonych celów, która powinna być jak najbardziej zbliżona do 40 %, niezależnie od tego czy znajdzie się poniżej czy powyżej tego progu. Jednocześnie spółki giełdowe nie powinny być zobowiązane do wyznaczania osób należących do niedostatecznie reprezentowanej płci na połowę lub większą liczbę stanowisk członków organów spółek w celu uniknięcia nadmiernych ograniczeń.

Ponad powyższe, w projekcie przewiduje się wprowadzenie zasady preferencji, zgodnie z którą w przypadku gdy na dane stanowisko zgłoszą się kandydaci obydwu płci o takich samych kwalifikacjach, pierwszeństwa powinno udzielić się kandydatowi należącemu do niedostatecznie reprezentowanej płci.

Spółki giełdowe będą zobowiązane do podjęcia indywidualnych zobowiązań w odniesieniu do reprezentacji obu płci wśród dyrektorów niewykonawczych oraz corocznego dostarczania i publikowania informacji dotyczących składu ich organów pod względem płci oraz zgodności z celami dyrektywy. Na spółki, które nie wypełnią celów w zakresie stanowisk dyrektorów niewykonawczych lub zobowiązań w zakresie stanowisk dyrektorów wykonawczych, nałożony będzie dodatkowy obowiązek wyjaśnienia powodów oraz dołączenia opisu środków podjętych i zaplanowanych, aby wypełnić cele lub zobowiązania w przyszłości.

Unijny prawodawca oczekuje wprowadzenia przez państwa członkowskie systemu skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających sankcji stosowanych w przypadku naruszenia przepisów dyrektywy, wśród których wyróżnia m.in. grzywny administracyjne oraz nieważność lub stwierdzenie nieważności powołania lub wyboru dyrektorów niewykonawczych dokonanego w sposób sprzeczny z przepisami krajowymi przyjętymi na dyrektywy, orzeczone przez właściwy organ sądowy.

Nic nie stoi na przeszkodzie, aby państwa członkowskie wprowadziły lub utrzymały przepisy, które będą bardziej korzystne niż przepisy określone w projektowanej dyrektywie, pod warunkiem że nie doprowadzą one do powstania nieuzasadnionej dyskryminacji, ani nie zakłócą prawidłowego funkcjonowania rynku wewnętrznego.

Termin implementacji

Zakłada się, że nowe wymogi będą obowiązywać od połowy 2026 r.

Ponadto, na państwach członkowskich będzie ciążył obowiązek sprawozdawczy – co 2 lata Komisja zobowiązana będzie do dokonania przeglądu dyrektywy oraz przygotowania sprawozdania dotyczącego jej stosowania, w szczególności w zakresie implementacji jej celów.

Podsumowanie

Celem rozwiązań proponowanych przez twórców dyrektywy jest podjęcie działań zmierzających do zwiększenia udziału w życiu publicznym grup marginalizowanych, poprzez wyrównanie szans, które na starcie są nierównomiernie rozłożone ze względu na uwarunkowania kulturowe i społeczne. Przyjęcie rozwiązań polegających na przyjęciu progów uczestnictwa kobiet we władzach spółek giełdowych, będzie kolejną formą wspierania równowagi w życiu publicznym.

Autor: aplikantka adwokacka Katarzyna Łukomska

Kancelaria prawna KRWLEGAL zapewnia profesjonalne i fachowe doradztwo w wielu dziedzinach prawa, w tym  świadczy usługi doradztwa przy ofertach publicznych, obsłudze crowdfundingu, ochrona sygnalistów, transakcji M&A, jak również doradztwa regulacyjnego dla sektora finansowego, świadcząc usługi m. in. w zakresie działalności firm inwestycyjnych, funduszy inwestycyjnych, podmiotów zarządzających aktywami, banków (depozytariuszy), a także pozostałych uczestników rynku finansowego.

Jeśli uważasz, że może mieć to wpływ na Twój biznes, zapraszamy do kontaktu: biuro@krwlegal.pl lub +48 22 29 50 940.