Nowy projekt zmian do ustawy o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym

Zgodnie z treścią propozycji zamieszczonej na stronach Rządowego Centrum Legislacji, ustawodawca planuje utworzenie Funduszu Edukacji Finansowej (dalej: „FEF”), będącego państwowym funduszem celowym w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. W związku z tym, że FEF może być udzielona nieoprocentowana pożyczka z budżetu państwa z przeznaczeniem na zwrot środków z tytułu zmniejszonych lub uchylonych kar pieniężnych nakładanych przez Komisję Nadzoru Finansowego na podstawie ustawy z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym, ustawodawca doprecyzował sposób przeznaczenia środków zgromadzonych w Funduszu, uwzględniając w katalogu także spłatę zaciągniętych pożyczek, o których mowa powyżej.

Projekt zmian do ustawy o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym oraz niektórych innych ustaw nie wprowadza szczególnych regulacji w zakresie sporządzania planu finansowego FEF, co oznacza, że zastosowanie w tym zakresie znajdują przepisy ustawy o finansach publicznych.

Realizacja wniosków pokontrolnych Naczelnej Izby Kontroli

Drugi filar zmian do ustawy o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym oraz niektórych innych ustaw związany jest z wnioskami pokontrolnymi zawartymi w „Informacji o wynikach kontroli wykonania planu finansowego Rzecznika Finansowego w 2017 r.” oraz rekomendacjami Naczelnej Izby Kontroli zawartymi w „Informacji o wynikach kontroli Tworzenie warunków dla innowacji na rynku finansowym”, a także wynikami prac Zespołu roboczego ds. rozwoju innowacji finansowych (FinTech) w Polsce, którego prace koordynował Urząd Komisji Nadzoru Finansowego, znajdującymi się w raporcie przedstawiającym propozycje działań i rozwiązań uznanych za niezbędne do realizacji przez właściwe organy w celu stworzenia w Polsce przyjaznego środowiska regulacyjno – nadzorczego dla rozwoju sektora innowacji finansowych.

Zmiana zasad funkcjonowania Rzecznika Finansowego i jego Biura

Jedną z propozycji jest włączenie do katalogu klientów podmiotu rynku finansowego osób, które nie mieszczą się ściśle w obecnej definicji, ale wymagają ochrony (np. spadkobierców posiadających interes prawny w ustaleniu odpowiedzialności lub spełnieniu świadczenia z umowy ubezpieczenia), co umożliwi im korzystanie z procedury reklamacyjnej przewidzianej w ustawie. Poza powyższym, ustawodawca, uwzględniając interes klientów podmiotów z sektorów FinTech, planuje także zmienić sposób udzielenia odpowiedzi na reklamację złożoną w postaci elektronicznej, w ten sposób że jeżeli reklamacja została złożona w takiej samej postaci i klient nie żądał udzielenia odpowiedzi na piśmie lub na innym trwałym nośniku odpowiedź udzielona zostanie pocztą elektroniczną. Nowelizacją objęci zostaną również klienci, którzy nie zawarli z podmiotem rynku finansowego umowy, a złożyli reklamację – podmiot rynku finansowego będzie zobowiązany do jej rozpatrzenia zgodnie z wymogami wskazanymi po wystąpieniu z roszczeniem.

Projektowana zmiana umożliwi Rzecznikowi Finansowemu powoływanie pełnomocników terenowych spośród pracowników jego Biura, za zgodą ministra właściwego do spraw instytucji finansowych – jej założeniem jest zwiększenie dostępności korzystania z ochrony Rzecznika Finansowego w mniejszych ośrodkach wśród osób, które mogą mieć trudności w korzystaniu ze zdalnych kanałów komunikacji. Usprawnieniu działalności Biura Rzecznika Finansowego ma pomóc natomiast utworzenie stanowiska dyrektora generalnego.

Ustawodawca planuje podkreślić niezależność Rzecznika Finansowego poprzez zmianę sposobu finansowania jego działalności w drodze bezpośredniego określenia w ustawie poziomu obciążeń instytucji rynku finansowego służących finansowaniu działalności Rzecznika i jego Biura, przy jednoczesnym wzroście tych opłat, zamiast dotychczasowego określenia jedynie maksymalnych wysokości tych obciążeń i pozostawienia określenia corocznego poziomu wnoszonych opłat do uregulowania w rozporządzeniu ministra właściwego w sprawach instytucji finansowych.

Projekt ustawy zakłada również wprowadzenie normatywnej podstawy umożliwiającej Rzecznikowi Finansowemu zmianę planu finansowego w trakcie roku budżetowego oraz utworzenie funduszu zapasowego, co ma przyczynić się do utrzymania nadwyżki przychodów, a tym samym zabezpieczenia odpowiednich środków na nieprzewidziane wydatki w obliczu wzrastającej skali kierowanych do niego interwencji przez obywateli.

Jednocześnie, biorąc pod uwagę treść wniosków Najwyższej Izby Kontroli zawartych w „Informacji o wynikach kontroli wykonania planu finansowego Rzecznika Finansowego w 2017 r.”, przewiduje się rezygnację z ponoszenia kosztów na działalność Rzecznika i jego Biura przez biura usług płatniczych (ze względu na ich nieefektywność w porównaniu do kosztów działania Rzecznika w tym zakresie). Poza powyższym, projektodawca pragnie zwiększyć kompetencje Rzecznika Finansowego w sprawach klientów podmiotów rynku finansowego toczących się w postępowaniu cywilnym m.in. poprzez ukształtowanie ich w sposób podobny do uprawnień przysługujących prokuratorowi, w tym poszerzając katalog spraw w których będzie Rzecznik Finansowy będzie mógł występować.

Zmiana zasad nakładania sankcji na podmioty rynku finansowego

Ustawodawca planuje doprecyzować zakres obowiązków informacyjnych ciążących na podmiotach rynku finansowego względem Rzecznika oraz zwiększyć wysokość kar pieniężnych ze 100 000 zł do 1 000 000 zł za naruszenie ciążących na nich ustawowych obowiązków.

Dodatkowo, w zakresie kar pieniężnych nakładanych przez Rzecznika Finansowego proponuje się objęcie możliwością zastosowania sankcji administracyjnej wobec podmiotu rynku finansowego za naruszenie obowiązku przekazania informacji o procedurze reklamacji w stosunku do osób dochodzących roszczeń od podmiotów rynku finansowego niebędących stroną umowy, umożliwienie nałożenia kary na podmioty, których działalność wiąże się z rozpatrywaną sprawą oraz podmioty rynku finansowego, które uchylają się od obowiązku udziału w postępowaniu polubownym.

Nowym elementem prewencji ogólnej ma być także publikacja na stronie internetowej Rzecznika informacji o nałożeniu kary pieniężnej do publicznej wiadomości.

Podsumowanie

Projektodawca dokonał znacznej modyfikacji pierwotnego projektu ustawy o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym oraz niektórych innych ustaw. Zmiany związane z utworzeniem nowych instytucji, stanowisk i funduszy celowych nie tylko przeformułują dotychczasowy status Rzecznika Finansowego i jego Biura, ale wyposażą go w nowe uprawnienia i obowiązki, które będzie mógł egzekwować za pomocą dostosowanego w powyższym zakresie systemu sankcji. Natomiast rozwiązania związane implementacją wniosków z kontroli przeprowadzonych przez Najwyższą Izbę Kontroli zwiększeniem poziomu obowiązującego systemu ochrony konsumentów, przy jednoczesnym zwiększeniu obciążeń instytucji finansowych.  

Dla podmiotów rynku finansowego może to oznaczać konieczność szczegółowej oceny prowadzonej działalności.

Z tekstem projektu zmian do ustawy o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym oraz niektórych innych ustaw można zapoznać się pod linkiem.

Autor: aplikantka adwokacka Katarzyna Łukomska

Kancelaria prawna KRWLEGAL zapewnia profesjonalne i fachowe doradztwo w wielu dziedzinach prawa, w tym  świadczy usługi doradztwa przy ofertach publicznych, obsłudze crowdfundingu, transakcji M&A, jak również doradztwa regulacyjnego dla sektora finansowego, świadcząc usługi m. in. w zakresie działalności firm inwestycyjnych, funduszy inwestycyjnych, podmiotów zarządzających aktywami, banków (depozytariuszy), a także pozostałych uczestników rynku finansowego.

Jeśli uważasz, że może mieć to wpływ na Twój biznes, zapraszamy do kontaktu: biuro@krwlegal.pl lub +48 22 29 50 940.