Projekt nowelizacji ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych oraz ustawy o finansach publicznych

Projekt nowelizacji opracowany został w związku z pierwszą oceną efektów obecnie obowiązującej ustawy, której przepisy weszły w życie w dniu 1 stycznia 2020 r. Przypomnieć należy, iż oceny takie mają być przeprowadzane corocznie, przez pierwsze trzy lata obowiązywania znowelizowanej ustawy. Główne cele projektowanej nowelizacji obejmują takie kwestie, jak uproszczenie obowiązku sprawozdawczego, który został nałożony na największych podatników CIT na mocy przepisów ostatniej nowelizacji, poprawę efektywności postępowań prowadzonych przez Prezesa UOKiK w przedmiocie nadmiernego opóźniania ze spełnianiem świadczeń pieniężnych oraz doprecyzowanie przepisów ustawy, które powodowały wątpliwości interpretacyjne.

Zmiana definicji nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych

W pierwszej kolejności należy wskazać na proponowaną zmianę definicji nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych, określonej w art. 13b ust. 2 obowiązującej ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych. Zgodnie z aktualną definicją „nadmierne opóźnianie się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych przez podmiot, o którym mowa w art. 2, niebędący podmiotem publicznym, ma miejsce w przypadku, gdy w okresie 3 kolejnych miesięcy suma wartości świadczeń pieniężnych niespełnionych oraz spełnionych po terminie przez ten podmiot wynosi co najmniej 2 000 000 złotych”. Projektodawca proponuje, aby w ustalaniu powyżej wskazanej sumy wartości świadczeń pieniężnych uwzględniać jedynie wymagalne świadczenia pieniężne.

Obowiązek składania oświadczenia o posiadaniu lub utracie statusu dużego przedsiębiorcy

Aktualnie tylko dłużnik będący dużym przedsiębiorcą zobowiązany jest do złożenia drugiej stronie transakcji handlowej oświadczenia o posiadaniu statusu dużego przedsiębiorcy. Projekt nowelizacji zakłada zmianę tego obowiązku, poprzez zobowiązanie przedsiębiorców do składania drugiej stronie transakcji handlowej oświadczenia zarówno o posiadaniu, jaki i o uzyskaniu albo utracie statusu dużego przedsiębiorcy – najpóźniej w momencie zawarcia pierwszej transakcji handlowej między stronami lub, w przypadku nastąpienia zmian w zakresie statusu przedsiębiorcy, najpóźniej w momencie zawarcia pierwszej transakcji handlowej między stronami po uzyskaniu lub utracie tego statusu.

Bezskuteczność umownego zakazu cesji wierzytelności

W projekcie zaproponowano wprowadzenie bezskuteczności umownych zastrzeżeń wyłączających lub ograniczających prawo wierzyciela do przelewu wierzytelności w relacjach pomiędzy dłużnikiem posiadającym status dużego przedsiębiorcy a wierzycielem będącym mikroprzedsiębiorcą, małym przedsiębiorcą albo średnim przedsiębiorcą, w przypadkach gdy zapłata nie nastąpiła w terminie określonym w umowie, a jeżeli tego terminu w umowie nie określono – od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego. Co istotne, bezskuteczność umownego zakazu cesji dotyczyć ma wyłącznie wierzytelności pieniężnych.

Zmiany w zakresie obowiązku sprawozdawczego

Od 2020 r. najwięksi podatnicy CIT, tj. podatkowe grupy kapitałowe (bez względu na wysokość osiągniętych przychodów) oraz podatnicy, którzy uzyskali przychód przekraczający 50 mln euro w danym roku podatkowym, których indywidualne dane zostały podane do publicznej wiadomości w 2020 r. zgodnie z art. 27b ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, zobowiązani są do corocznego sporządzania sprawozdań o stosowanych terminach zapłaty w transakcjach handlowych.

Projekt zakłada ograniczenie zakresu:

• podmiotowego obowiązku sprawozdawczego poprzez wyłączenie z niego spółek tworzących podatkowe grupy kapitałowe, publicznych podmiotów leczniczych oraz podmiotów leczniczych utworzonych i prowadzonych w formie spółek kapitałowych przez Skarb Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego;
• przedmiotowego obowiązku sprawozdawczego, poprzez zmniejszenie informacji, które powinny zostać zawarte w sprawozdaniu o stosowanych terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Zgodnie z opublikowanym projektem, z obowiązku sprawozdawczego miałyby zostać wyłączone transakcje handlowe zawierane w zakresie działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, transakcje w ramach tej samej grupy kapitałowej oraz świadczenia przedawnione.

Projekt zakłada również doprecyzowanie kwestii roli osób odpowiedzialnych za złożenie sprawozdania, tj. kierowników podmiotów, w związku z wątpliwościami interpretacyjnymi, jakie pojawiały się na gruncie aktualnych przepisów. Wątpliwości te dotyczą przede wszystkim tego, czy kierownicy podmiotów, wypełniając obowiązki sprawozdawcze występują w imieniu własnym czy też podmiotu, którym kierują. W związku z powyższym projekt zakłada zmianę art. 13a ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych, poprzez wskazanie, że to na podmiocie ciąży obowiązek przekazania sprawozdania o stosowanych w poprzednim roku kalendarzowym terminach zapłaty w transakcjach handlowych.

W zakresie obowiązków sprawozdawczych należy zwrócić uwagę również na wydłużenie terminu na złożenie sprawozdania – z 31 stycznia do 30 kwietnia danego roku. Jak wskazano w uzasadnieniu do projektu nowelizacji, aktualnie obowiązujący, miesięczny termin na sporządzenie sprawozdania jest zbyt krótki, co rzutuje na rzetelność przedstawianych danych.  

Uregulowane mają zostać również takie kwestie, jak kurs walutowy, po którym należy przeliczać wartości świadczeń pieniężnych – proponuje się, aby przeliczenia były dokonywane według zasad rachunkowości przyjętych przez dany podmiot, oraz zasady dokonywania korekt sprawozdań – korekty, wraz z uzasadnieniem przyczyny korekty, mają być składane co do zasady w przypadkach, gdy co najmniej w jednej pozycji przekazanego sprawozdania dane uległy zmianie o co najmniej 10% wartości.

Zmiany w zakresie postępowań przed Prezesem UOKiK

Projekt zakłada wprowadzenie szeregu zmian w zakresie postępowania przed Prezesem UOKiK w sprawie nadmiernego opóźniania ze spełnianiem świadczeń pieniężnych. Po pierwsze, proponuje się, aby przy ustalaniu występowania nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych pomijać niespełnione oraz spełnione po terminie świadczenia pieniężne, których termin spełnienia upłynął wcześniej niż 2 lata przed dniem wszczęcia postępowania w sprawie nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych, transakcje handlowe zawierane w zakresie działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej oraz transakcje w ramach tej samej grupy kapitałowej.

Po drugie, projekt przewiduje wprowadzenie tzw. wezwań miękkich, które mają umożliwić Prezesowi UOKiK występowanie do przedsiębiorców w sprawach z zakresu przeciwdziałania nadmiernemu opóźnianiu się ze spełnieniem świadczeń pieniężnych, z prośbą o przedstawienie przez te podmioty wyjaśnień, bez konieczności wszczynania formalnego postępowania. Podmiot, do którego zostałoby skierowane wystąpienie, miałby możliwość przekazania swojego stanowiska w sprawie, przy czym, z uwagi na odformalizowany charakter wezwania miękkiego, projekt nie przewiduje żadnych sankcji za brak przekazania stanowiska przez podmiot.

Po trzecie, w projekcie proponuje się uelastycznienie zasad nakładania kar przez Prezesa UOKiK. Aktualnie obowiązujące przepisy zakładają, że w przypadku stwierdzenia nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych Prezes UOKiK ma obowiązek nałożenia na podmiot kary pieniężnej. Projekt natomiast zakłada fakultatywność nakładania tych kar. Zmianie miałyby ulec również zasady wyliczania kary pieniężnej. Jak wskazano w uzasadnieniu do projektu, aktualny model wyliczania kar jest zbyt skomplikowany a wysokość kar za niska, w związku z czym postepowania są mało efektywne, a kary nie spełniają swojej represyjnej funkcji. Jednocześnie, projekt określa katalog okoliczności łagodzących, które Prezes UOKiK powinien uwzględnić  podczas ustalania wysokości kary pieniężnej (wagę naruszenia, okoliczności naruszenia wykazane przez stronę postępowania, działania podjęte przez stronę postępowania z własnej inicjatywy w celu zaprzestania naruszenia, współpracę strony postępowania z Prezesem UOKiK w toku postępowania, w szczególności przyczynienie się do szybkiego i sprawnego przeprowadzenia postępowania, spełnienie przez stronę postępowania wszystkich niespełnionych w terminie świadczeń pieniężnych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych, nie później niż w terminie 60 dni od dnia doręczenia stronie postanowienia o wszczęciu postępowania).

Projekt zakłada wejście w życie ustawy po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia (z pewnymi wyjątkami). Z treścią projektu można zapoznać się pod linkiem.

Autor: aplikantka radcowska Katarzyna Okoń.

Kancelaria prawna KRWLEGAL zapewnia profesjonalne i fachowe doradztwo w wielu dziedzinach prawa, w tym  świadczy usługi doradztwa przy ofertach publicznych, obsłudze crowdfundingu, transakcji M&A, jak również doradztwa regulacyjnego dla sektora finansowego, świadcząc usługi m. in. w zakresie działalności firm inwestycyjnych, funduszy inwestycyjnych, podmiotów zarządzających aktywami, banków (depozytariuszy), a także pozostałych uczestników rynku finansowego.

Jeśli uważasz, że może mieć to wpływ na Twój biznes, zapraszamy do kontaktu: biuro@krwlegal.pl lub +48 22 29 50 940.