Nowelizacja przepisów KSH w zakresie operacji transgranicznych

Założenia nowelizacji

Celem projektowanej ustawy jest implementacja do polskiego porządku prawnego unijnego pakietu prawa spółek, czyli:

• dyrektywy 2019/2121 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 listopada 2019 r. zmieniająca dyrektywę (UE) 2017/1132 w odniesieniu do transgranicznego przekształcania, łączenia i podziału spółek oraz
• dyrektywy 2019/1151 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 czerwca 2019 r. zmieniająca dyrektywę 2017/1132 w odniesieniu do stosowania narzędzi i procesów cyfrowych w prawie spółek.

Ustawa ma na celu również wykonanie wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-106/16 Polbud Wykonawstwo, zgodnie z którym, przeniesienie siedziby spółki kapitałowej z jednego państwa do drugiego nie może być uzależnione od przeprowadzenia przez spółkę postępowania likwidacyjnego.

Wśród głównych założeń nowelizacji należy wskazać ułatwienie prowadzenia działalności na rynku wewnętrznym UE spółkom utworzonym zgodnie z porządkiem prawnym państw członkowskich UE oraz EOG oraz łatwiejsze dokonywanie przekształceń, połączeń i podziałów transgranicznych przy jednoczesnym zapewnieniu ochrony interesów wierzycieli, wspólników mniejszościowych oraz pracowników spółki, które mogłyby zostać naruszone w wyniku powyższych operacji transgranicznych.

Przepisy ochronne

Projekt przewiduje szereg regulacji, mających zapewnić kontrolę przeprowadzanych reorganizacji transgranicznych oraz ochronę interesów podmiotów powiązanych ze spółką.

W celu weryfikacji czy dana operacja transgraniczna nie jest dokonywana w zamiarze popełnienia nadużycia lub oszustwa, zarząd spółki ma być zobowiązany do uzyskania zaświadczenia o zgodności danej operacji transgranicznej z prawem krajowym. Kontrola danej operacji transgranicznej dokonywana będzie nie tylko przez sąd rejestrowy, ale również właściwy organ podatkowy.

 

Natomiast w celu zapewnienia ochrony podmiotom, w stosunku do których istnieje zagrożenie naruszenia ich interesów w wyniku dokonywanych przekształceń, połączeń lub podziałów transgranicznych wprowadzone mają zostać liczne przepisy ochronne. Wspólnym mechanizmem ochronnym dla tych grup podmiotów ma być m.in. prawo do składania uwag do planu przekształcenia, podziału lub połączenia transgranicznego.

• Ochrona wspólników:

Wśród regulacji mających na celu zapewnienie ochrony wspólnikom należy wymienić obowiązek sporządzenia przez zarząd spółki sprawozdania wyjaśniającego podstawy prawne i uzasadnienie ekonomiczne aspekty operacji transgranicznej, w tym wyjaśniające jej skutki dla wspólników oraz uprawnienia i środki prawne przysługujące wspólnikom.

Wspólnikom, którzy zagłosują przeciwko uchwale ws. dokonania określonej operacji transgranicznej przysługiwać ma natomiast prawo odkupu ich udziałów albo akcji. Ponadto wspólnik, który zażąda odkupu i nie zgodzi się na cenę odkupu, będzie mógł wnieść powództwo o dodatkowe wynagrodzenie pieniężne.

• Ochrona wierzycieli:

Kluczowym rozwiązaniem, mającym na celu ochronę wierzycieli jest prawo żądania ustanowienia zabezpieczenia ich roszczeń przez spółkę, w tym prawo złożenia do sądu wniosku o ustanowienie zabezpieczeń.

Wierzycielom ma również przysługiwać prawo dochodzenia roszczeń powstałych przed ujawnieniem lub udostępnieniem planu przekształcenia transgranicznego, przed sądem właściwym według siedziby spółki przekształcanej, w terminie dwóch lat od dnia przekształcenia transgranicznego.

Ponadto, spółki uczestniczące w podziale transgranicznym mają ponosić solidarną odpowiedzialność za roszczenia spółki dzielonej, w sytuacji, gdy roszczenie wierzyciela nie zostanie zaspokojone przez spółkę, której przypisane jest zobowiązanie w planie podziału transgranicznego.

• Ochrona pracowników:

W celu ochrony interesów pracowników spółki, zarząd ma być zobowiązany do sporządzenia sprawozdania wyjaśniającego podstawy prawne i uzasadnienie ekonomiczne aspekty operacji transgranicznej, w tym wyjaśniającego jej skutki dla pracowników oraz dla przyszłej działalności spółki.

W odrębnej ustawie ma zostać natomiast uregulowana kwestia prawa uczestnictwa pracowników w organach spółki lub spółek nowo zawiązanych.

Zmiany w zakresie krajowych procedur

Projektowana nowelizacja zakłada również wprowadzenie zmian w krajowych procedurach reorganizacji spółek, analogicznych do procedur transgranicznych. Aktualnie przepisy handlowe wyróżniają cztery rodzaje podziałów spółki - podział przez przejęcie, podział przez zawiązanie nowych spółek, podział przez przejęcie i zawiązanie nowej spółki oraz podział przez wydzielenie. Nowelizacja zakłada wprowadzenie do polskiego porządku prawnego nowego typu podziału, tj. podziału przez wyodrębnienie. Podział tego rodzaju ma odbywać się poprzez przeniesienie części majątku spółki dzielonej na istniejącą lub nowo zawiązaną spółkę lub spółki za udziały lub akcje spółki lub spółek przejmujących lub nowo zawiązanych, które obejmować ma spółka dzielona.

Kolejną planowaną zmianą w zakresie krajowych procedur jest uproszczenie procedury łączenia poprzez umożliwienie przeprowadzenia połączenia bez przyznania udziałów lub akcji spółki przejmującej w przypadku, gdy jeden wspólnik posiada w sposób bezpośredni lub pośredni wszystkie udziały lub akcje łączących się spółek albo wspólnicy łączących się spółek posiadają udziały lub akcje w tej samej proporcji we wszystkich łączących się spółkach.  

Ponadto nowelizacja zakłada przyznanie spółce komandytowo-akcyjnej pełnej zdolności łączeniowej oraz podziałowej. Dotychczasowe przepisy zawierają pewne ograniczenia w odniesieniu do spółek komandytowo-akcyjnych - spółka komandytowo-akcyjna nie może być spółką przejmującą ani spółką nowo zawiązaną, natomiast podział spółek możliwy jest wyłącznie w przypadku spółek kapitałowych.

Rozwiązania cyfrowe

Jak zostało wspomnienie nowelizacja ma na celu również wdrożenie do krajowego porządku prawnego dyrektywy 2019/1151 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 czerwca 2019 r. zmieniającej dyrektywę 2017/1132 w odniesieniu do stosowania narzędzi i procesów cyfrowych w prawie spółek. Projektowane zmiany przewidują szersze uregulowanie kwestii wymiany informacji pomiędzy rejestrami za pośrednictwem systemu integracji rejestrów w zakresie informacji o zakazach sprawowania funkcji kierowniczych. Udostępnieniu maja podlegać dane figurujące w Krajowym Rejestrze Karnym, rejestrze dłużników niewypłacalnych, Krajowym Rejestrze Zadłużonych oraz wykazie udostępnionym przez Komisję Nadzoru Finansowego. Rozwiązanie to pozwoli rozszerzyć zakres kontroli nad osobami powoływanymi do pełnienia funkcji kierowniczych o informacje pozyskane z rejestrów innych państw członkowskich UE.

Ponadto, za pośrednictwem systemu integracji rejestrów bezpłatnie udostępniane mają być dokumenty dotyczące danej operacji transgranicznej, m.in. plan przekształcenia, podziału, połączenia transgranicznego, zawiadomienie o możliwości złożenia uwag do tego planu, opinię biegłego, zaświadczenie o zgodności z prawem operacji transgranicznej. Udostępnienie tych informacji może mieć szczególne znaczenie dla wspólników, wierzycieli, przedstawicieli pracowników, a w braku takich przedstawicieli – pracowników, czyli podmiotów, których interesy mogą zostać naruszone w związku z daną operacją transgraniczną.

Korzyści związane z wdrożeniem nowych regulacji w  zakresie operacji transgranicznych

Uregulowanie zasad dokonywania przekształceń, połączeń i podziałów transgranicznych może z jednej strony poprawić konkurencyjność polskich spółek na rynku unijnym, a z drugiej - pozytywnie wpłynąć na ocenę atrakcyjności polskiego rynku przez podmioty zagraniczne i stanowić zachętę do prowadzenia swojej działalności na terytorium RP. Ponadto, ujednolicenie regulacji prawnych w zakresie operacji transgranicznych w państwach UE z pewnością przyczyni się do zwiększenia pewności i przejrzystości prawa w UE, a także ułatwi funkcjonowanie spółek na rynku wewnętrznym.

Pozytywnie należy również ocenić projektowane przepisy mające na celu zapewnienie ochronny podmiotom, w stosunku do których istnieje zagrożenie naruszenia ich interesów w wyniku dokonywanych reorganizacji transgranicznych. Również wykorzystanie narzędzi cyfrowych w zakresie operacji transgranicznych powinno przyczynić się do zwiększenia ochrony tych podmiotów, umożliwiając im m.in. zapoznanie się z istotnymi informacjami i dokumentami dotyczącymi spółki dokonującej danej operacji transgranicznej.

W dniu 5 sierpnia 2022 r. Projekt został przekazany do opiniowania i konsultacji publicznych. Konsultacje publiczne trwają do 26 sierpnia 2022 r.  

Zgodnie z obecnym brzmieniem projektu, większość przepisów noweli ma wejść w życie z dniem 31 stycznia 2023 r., przy czym przewidziane zostały pewne wyjątki od tego terminu. Tekst Projektu dostępny jest pod linkiem.

Autor: aplikantka radcowska Katarzyna Okoń.

Kancelaria prawna KRWLEGAL zapewnia profesjonalne i fachowe doradztwo w wielu dziedzinach prawa, w tym  świadczy usługi doradztwa przy ofertach publicznych, obsłudze crowdfundingu, transakcji M&A, jak również doradztwa regulacyjnego dla sektora finansowego, świadcząc usługi m. in. w zakresie działalności firm inwestycyjnych, funduszy inwestycyjnych, podmiotów zarządzających aktywami, banków (depozytariuszy), a także pozostałych uczestników rynku finansowego.

Jeśli uważasz, że może mieć to wpływ na Twój biznes, zapraszamy do kontaktu: biuro@krwlegal.pl lub +48 22 29 50 940.