Projekt ustawy o kryptoaktywach

Projektowana ustawa ma na celu zapewnienie stosowania:

a)  rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1114 z dnia 31 maja 2023 r. w sprawie rynków kryptoaktywów oraz zmiany rozporządzeń (UE) nr 1093/2010 i (UE) nr 1095/2010 oraz dyrektyw 2013/36/UE i (UE) 2019/1937, znanego jako rozporządzenie MiCA, oraz

b)  rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1113 z dnia 31 maja 2023 r. w sprawie informacji towarzyszących transferom środków pieniężnych i niektórych kryptoaktywów oraz zmiany dyrektywy (UE) 2015/849.

Przypomnieć należy, iż rozporządzenie MiCA określa wymogi dotyczące oferty publicznej i dopuszczenia do obrotu na platformie obrotu kryptoaktywów, tj. tokenów powiązanych z aktywami (ang. asset-referenced tokens, ART), tokentów będących pieniądzem elektornicznym (ang. electronic money token, EMT) oraz pewnych kategorii tokentów innych niż ART I EMT,  a także wymogi w odniesieniu do dostawców usług w zakresie kryptoaktywów (ang. Crypto-Asset Service Provider, CASP).

Rozporządzenie MiCA zobowiązuje państwa członkowskie do wyznaczenia organu właściwego, odpowiedzialnego wraz z europejskim systemem nadzoru, za nadzór nad podmiotami objętymi wymogami rozporządzenia MiCA.

Co warto podkreślić, rozporządzenie MiCA wzorowane jest na instytucjach oraz terminologii znanej z rozporządzenia MiFID, rozporządzenia prospektowego, czy rozporządzenia MAR.

Celem zapewniania możliwości stosowania przepisów rozporządzenia MiCA na polskim rynku, Projekt przewiduje m.in. wprowadzenie następujących zmian prawnych:

1)  Wyznaczenie Komisji Nadzoru Finansowego jako właściwego organu odpowiedzialnego za wykonywanie funkcji i obowiązków wynikających z rozporządzenia MiCA

Komisja będzie odpowiedzialna za wydawanie zezwoleń na prowadzenie działalności jako dostawca usług w zakresie kryptoaktywów, a następnie za nadzór nad tymi dostawcami.

Komisja ma również zostać wyposażona w uprawnienie do żądania udzielenia informacji i wyjaśnień od emitentów dotyczących ich sytuacji finansowej, zdarzeń, które mogą mieć wpływ na ich działalność związaną z emisją tokenów oraz informacje związane z wypełnianiem przez nich wymogów wynikających z rozporządzenia MiCA związanych z emisją tokenów, w tym informacji dotyczących wartości wyemitowanych tokenów lub wielkości rezerwy aktywów.

Komisja ma zostać wyposażona w możliwość przeprowadzenia kontroli działalności ART lub EMT, oferujących, osób ubiegających się o dopuszczenie do obrotu kryptoaktywów oraz CASP, a także postępowania wyjaśniającego, celem ustalenia, czy istnieją podstawy do złożenia zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa w zakresie dotyczącym czynów skierowanych przeciwko interesom uczestników rynku kryptoaktywów.

Komisja ma być uprawniona do nałożenia na kontrolowanego kary pieniężnej w wysokości do 20 000 000 zł, jeżeli kontrolowany będzie uniemożliwiał lub utrudniał wykonywanie czynności kontrolnych.

Projekt przewiduje ponadto utworzenie jawnego rejestru domen internetowych oraz adresów IP, prowadzonego przez KNF, który będzie obejmował podmioty prowadzące działalność w zakresie kryptoaktywów bez wymaganego prawem zezwolenia albo niebędące do tego uprawnionymi na podstawie przepisów rozporządzenia MiCA.

Warto zwrócić uwagę, iż Projekt zakłada nałożenie obowiązków na podmioty, które nie są objęte nadzorem ze strony Komisji Nadzoru Finansowego, tj. przedsiębiorcy telekomunikacyjni mają zostać zobowiązani do nieodpłatnego uniemożliwiania lub ograniczenia dostępu do interfejsów internetowych wykorzystujących nazwy domen internetowych lub adresy IP wpisane do rejestru.

2) Określenie obowiązków emitentów tokenów powiązanych z kryptoaktywami i tokenów będących e-pieniądzem oraz dostawców usług w zakresie kryptoaktywów

Komplementarne, a właściwie pierwotne wobec uprawnienia Komisji do żądania udzielenia informacji i wyjaśnień od emitentów, są obowiązki informacyjne emitentów wobec KNF. Zgodnie z Projektem mają one objąć w szczególności informacje dotyczące sytuacji finansowej ART lub EMT, zdarzeń, które mogą mieć wpływ na ich działalność związaną z emisją tokenów oraz informacje związane z wypełnianiem przez nich wymogów wynikających z rozporządzenia MiCA związanych z emisją tokenów, w tym informacje dotyczące wartości wyemitowanych tokenów lub wielkość rezerwy aktywów.

Podobnie CASP zobowiązani mają być do przekazania KNF informacji, dotyczących prowadzonej przez nich działalności, sytuacji finansowej oraz zdarzeń, które mogą mieć wpływ na ich działalność związaną ze świadczeniem usług w zakresie kryptoaktywów.

Projekt przewiduje również uprawnienie Komisji do zlecenia firmie audytorskiej przeprowadzenia badania sprawozdania finansowego CASP lub jednostki wobec niego dominującej.

3)  Dookreślenie zasad odpowiedzialności cywilnej w związku z dokumentami informacyjnymi

Projekt precyzuje również zasady odpowiedzialności cywilnej w związku z dokumentem informacyjnym (m.in. wprowadzenie zasady solidarnej odpowiedzialności podmiotów odpowiedzialnych) oraz dookreśla, jakie informacje w zakresie podmiotu odpowiedzialnego powinien zawierać dokument informacyjny dot. kryptoaktywa.

Zauważyć należy, iż Projekt przewiduje, że oświadczenie podmiotu odpowiedzialnego za zgodność informacji zawartych w dokumencie informacyjnym ze stanem faktycznym powinno zostać złożone przez członka organu zarządzającego tego podmiotu, zgodnie z obowiązującymi zasadami reprezentacji. Powyższe wyklucza możliwość złożenia niniejszego oświadczenia przez pełnomocnika, czy prokurenta.

4)  Wprowadzenie środków nadzorczych mających na celu przeciwdziałanie naruszeniom, których mogą dopuścić się podmioty nadzorowane

Wśród uprawnień KNF mają się znaleźć kompetencje do nakazania zmiany treści lub formy dokumentu informacyjnego dotyczącego kryptoaktywa lub materiałów marketingowych, czy zakaz rozpoczęcia oraz nakaz wstrzymania oferty publicznej kryptoaktywów.

Daleko idącym rozwiązaniem jest instytucja blokady adresu rozproszonego rejestru i rachunków oraz wstrzymanie transakcji. W przypadku podejrzenia, iż transakcja dokonana lub mająca się dokonać może mieć związek z przestępstwem, Przewodniczący Komisji lub Zastępca Przewodniczącego mają być uprawnieni do wystąpienia z takim żądaniem do podmiotu nadzorowanego. Blokada ma polegać na czasowym uniemożliwieniu dysponowania i korzystania z kryptoaktywów objętych blokadą.

5)  Upoważnienie KNF do nakładania sankcji na oferujących, emitentów lub osoby ubiegające się o dopuszczenie kryptoaktywów, a także wprowadzenie kompetencji nadzorczych KNF w zakresie m.in. możliwości nałożenia kary pieniężnej na osoby zawodowo pośredniczące w zawieraniu transakcji związanych z kryptoaktywani lub realizujące takie transakcje

Najwyższe kary pieniężne mają osiągnąć pułap rzędu 20 milionów złotych (bądź równowartości 10% całkowitego rocznego przychodu).

Warto przy tym wskazać na art. 64 Projektu, który manipulację na rynku kwalifikuje jako delikt administracyjny. Jest to rozwiązanie diametralnie odmienne niż zastosowane w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, traktujące manipulację jako przestępstwo.

6)   Wprowadzenie odpowiedzialności karnej podmiotów nadzorowanych oraz wskazanie środków karnych w postaci grzywny, kary aresztu oraz kary pozbawienia wolności

Wśród czynów penalizowanych mają się znaleźć dokonywanie oferty publicznej kryptoaktywa innego niż ART lub EMT bez wymaganego dokumentu informacyjnego, prowadzenie działalności związanej ze świadczeniem usług w zakresie kryptoaktywów bez wymaganych uprawnień, czy utrudnianie przeprowadzenie Komisji kontroli.

7)   Ustalenie zakresu oraz zasad dochowania tajemnicy zawodowej oraz kręgu podmiotowego w odniesieniu do świadczenia usług w zakresie kryptoaktywów

Projekt wskazuje katalog podmiotów zobowiązanych do zachowania tajemnicy zawodowej.

Analogicznie jak w przypadku ustaw sektorowych regulujących działalność poszczególnych instytucji finansowych, Projekt określa katalogu podmiotów, na których żądanie podmioty obowiązane do zachowania tajemnicy zawodowej mają mieć obowiązek ujawnienia informacji prawnie chronionych (m.in. sąd, prokuratura, KAS, ABW) oraz przypadki dozwolonego przekazania informacji stanowiących tajemnicę zawodową.

W Projekcie przewidziano także obowiązek stosowania odpowiednich rozwiązań technicznych i organizacyjnych przez dostawców usług w zakresie kryptoaktywów, zapewniających ochronę tajemnicy zawodowej oraz wymóg opracowania i wdrożenia regulaminu ochrony przepływu informacji stanowiących tajemnicę zawodową.

Na marginesie należy zauważyć, iż niezależnie od powyższych obowiązków, dot. informacji, stanowiących tajemnicę zawodową, począwszy od 17 stycznia 2015 r. dostawcy usług w zakresie kryptoaktywów zobowiązani będą do stosowania polityk i procedur bezpieczeństwa informacji, zgodnie z przepisami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2554 z dnia 14 grudnia 2022 r. w sprawie operacyjnej odporności cyfrowej sektora finansowego („rozporządzenie DORA”).

8)  Wprowadzenie możliwości składania oświadczeń woli w postaci elektronicznej w odniesieniu do usług dotyczących kryptoaktywów lub ich oferty publicznej

Moc tak złożonego oświadczenia ma być równoważna mocy oświadczenia złożonego w formie pisemnej zastrzeżonej pod rygorem nieważności. Jest to rozwiązanie wzorowane na art. 13 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi.

9)   Wprowadzenie zmian w innych ustawach, celem ich dostosowania do projektowanych zmian

Projekt przewiduje również wprowadzenie zmian w przepisach już obowiązujących, w tym w poszczególnych ustawach sektorowych regulujących funkcjonowanie rynku finansowego.

W tym kontekście warto zwrócić uwagę, iż:

a)   w ślad za treścią art. 60 ust. 5 rozporządzenia MiCA, Projekt przewiduje wprowadzenie zmian do ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi; proponuje się, aby towarzystwo funduszy inwestycyjnych było uprawnione do świadczenia usług w zakresie kryptoaktywów równoważnych usługom w zakresie zarządzania portfelami inwestycyjnymi i usługom pobocznym, jeżeli przed rozpoczęciem świadczenia tych usług powiadomi o tym Komisję;

b)  w ślad za treścią art. 60 ust. 2 rozporządzenia MiCA, Projekt przewiduje, że spółka prowadząca rynek regulowany będzie mogła prowadzić platformę obrotu kryptoaktywami, jeżeli przed rozpoczęciem świadczenia tych usług przekaże stosowną notyfikację; 

c)   w ślad za treścią art. 60 ust. 2., Projekt przewiduje, że Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych S.A., po uprzedniej notyfikacji, będzie mogła świadczyć usługi w zakresie przechowywania kryptoaktywów i administrowania nimi w imieniu klientów.

Na ten moment Projekt został skierowany do uzgodnień i konsultacji społecznych.

Przebieg procesu legislacyjnego można śledzić pod linkiem.

Kancelaria prawna KRWLEGAL zapewnia profesjonalne i fachowe doradztwo regulacyjne dla sektora finansowego, świadcząc usługi m. in. w zakresie obsługi funduszy inwestycyjnych, venture capital, private equity, finansowania startupów, regulacji instytucji finansowych, jak również w zakresie doradztwa przy ofertach publicznych, obsługi crowdfundingu oraz inwestycji kapitałowych.

Jeśli uważasz, że może mieć to wpływ na Twój biznes, zapraszamy do kontaktu: biuro@krwlegal.pl lub +48 22 29 50 940.