Tarcza 3.0. czeka na podpis prezydenta

Zaznaczamy, że w uchwalonej treści Tarczy Antykryzysowej 3.0. uwzględniono część uwag izby wyższej. Poniżej przedstawiamy najważniejsze zmiany wprowadzone do ostatecznej treści ustawy:

1. Odrzucono poprawkę Senatu przewidującą utrzymanie w mocy dnia 1 stycznia 2021 r jako daty obowiązkowej dematerializacji akcji. Decyzją Sejmu proces ten ulegnie wydłużeniu i obowiązkowa dematerializacja akcji zacznie obowiązywać od 1 marca 2021 r.
2. Posłowie zadecydowali o ostatecznym wprowadzeniu do Kodeksu postępowania cywilnego art. 952¹ umożliwiającego wyznaczanie na wniosek wierzyciela terminu licytacji lokalu mieszkalnego lub nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem mieszkalnym, służących zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych dłużnika.
3. W ostatecznej treści Tarczy znalazły się przepisy pozwalające w postępowaniu cywilnym na warunkowe rozpoznanie sprawy przez sąd drugiej instancji bez wyznaczania rozprawy, tj. na posiedzeniu niejawnym, w składzie trzech sędziów.
4. Posłowie przychylnie ocenili poprawkę Senatu w zakresie rozszerzenia zwolnienia osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą z obowiązku opłacenia składek wykazanych w deklaracji rozliczeniowej za kwiecień i maj 2020 r. Ponadto w treści ustawy zmieniono mechanizm wyliczania ulgi w składkach ZUS dla samozatrudnionych, którzy w pierwszym miesiącu, za który jest składany wniosek o zwolnienie z opłacania składek uzyskali przychód nie wyższy niż 15.681 złotych zł.
5. Sejm odrzucił poprawki Senatu i podtrzymał przepisy przewidujące zmianę sposobu wyboru prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej. Jednocześnie posłowie przychylili się do uchwały izby wyższej i wykreślili z ustawy przepis automatyczne kończący kadencję obecnego prezesa UKE po 14 dniach od wejścia w życie Tarczy 3.0.
6. Posłowie odstąpili ostatecznie od pomysłu nowelizacji ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe, wprowadzającej znaczące uproszczenia w sposobie udzielania tzw. „pełnomocnictw pocztowych”.

Przypomnieć należy, iż Tarcza Antykryzysowa 3.0  przewiduje m.in:

1)    określenie sposobu finansowania Agencji Rozwoju Przemysłu,

Środki pochodzić będą z Funduszu Reprywatyzacji, utworzonego na mocy ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i niektórych uprawnieniach pracowników. Technicznie rzecz biorąc, w 2020 r. środki z tego Funduszu będą przeznaczone na objęcie przez Skarb Państwa, reprezentowany przez Prezesa Rady Ministrów, akcji w spółce ARP.

Łączna wartość środków przeznaczonych na objęcie akcji w spółce ARP wynosi nie więcej niż 900 000 000 zł.

Tak przekazane środki służyć będą ARP do udzielanie przez nią pomocy publicznej dla przedsiębiorców lub na udzielanie wsparcia niebędącego pomocą publiczną.

ARP zgodnie z planami ma inwestować otrzymane z Funduszu Reprywatyzacji środki w projekty, które pozwolą na osiągniecie rynkowej stopy zwrotu. Celem tak skonstruowanego wsparcia jest ograniczenie ryzyka wystąpienia niedozwolonej pomocy publicznej. Inwestycje ARP poprzedzone będą przeprowadzeniem wymaganych analiz prawnych oraz ekonomicznych, a w trudnych przypadkach sporządzeniem przez zewnętrznych doradców tzw. Testu Prywatnego Inwestora.

2)    zmiany terminu obowiązkowej dematerializacji akcji,

Zmiany dotyczą następujących terminów:

1)        wydłużenie do dnia 30 września 2020 r. terminu na podjęcie przez walne zgromadzenie spółek akcyjnych i komandytowo akcyjnych uchwały dotyczącej wyboru podmiotu, który prowadzić będzie rejestr akcjonariuszy albo termin na podjęcie decyzji o zarejestrowaniu akcji w depozycie papierów wartościowych. Jednakowemu wydłużeniu ulega zatem również termin na zawarcie umowy z podmiotem prowadzącym rejestr akcjonariuszy albo z KDPW.

2)        analogicznie, do dnia 30 września 2020 r., wydłużony ma zostać termin do wykonania pierwszego wezwania akcjonariuszy do złożenia w spółce dokumentów akcji. Oznacza to, że ostatnie (piąte) wezwanie może zostać wystosowanie najpóźniej w dniu 30 stycznia 2021 r.

3)        wydłużeniu do dnia 1 marca 2020 r., ulec ma także odpowiednie stosowanie przepisów o akcjach imiennych w stosunku do uprawnień związanych z wykonywaniem i przenoszeniem praw z akcji na okaziciela, których dokumenty zostały złożone w spółce.

4)        wydłużenie terminu do wykonania obowiązków związanych z dematerializacją oznacza, że akcje mające postać dokumentów utracą moc obowiązującą z dniem 1 marca 2020 r. Z tym samym dniem moc prawną uzyskają wpisy w rejestrze akcjonariuszy lub zapisy na rachunkach papierów wartościowych w depozycie papierów wartościowych.

Wydłużenie terminów stało się niezbędne z uwagi na wprowadzony stan epidemii i wynikające z niego m. in. możliwe ograniczenia w działalności organów spółek, a także ma na celu pozwolić uczestnikom procesu dematerializacji na lepsze przygotowanie się do tego procesu.

3)    zwiększenie ochrony osób zawierających pożyczki

Zmiany obejmują:

a)      karalność niektórych czynów potocznie nazywanych „lichwą”,

b)      ograniczenie możliwości egzekucji z nieruchomości,

c)       sankcję nieważności umów przewłaszczenia na zabezpieczenie nieruchomości mieszkalnej wykorzystywanej przez konsumenta.

1. Karalność niektórych czynów potocznie nazywanych „lichwą”,

Nowe przepisy mają się znaleźć się w rozbudowanym art. 304 kodeksu karnego.

Karalna lichwa dotyczyć ma podlegających zwrotowi świadczeń udzielanych osobom bez związku z ich działalnością gospodarczą lub zawodową. Pierwszy z przypadków to żądanie zapłaty kosztów pozaodsetkowych w kwocie co najmniej dwukrotnie przekraczającej ustawowy limit. Drugi przypadek to żądanie zapłaty odsetek co najmniej dwukrotnie wyższych od odsetek maksymalnych za opóżnienie.

Nowe przestępstwa podlegać mają karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Jeżeli jednak sprawca naprawi szkodę w całości, sąd będzie mógł zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia.

Ad b)     Ograniczenie możliwości egzekucji z nieruchomości,

Tarcza Antykryzysowa 3.0 wprowadza ograniczenie możliwości egzekucji długów z lokalu mieszkalnego lub nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem mieszkalnym, które służą zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych dłużnika, do przypadków gdy wysokość egzekwowanej należności głównej stanowi co najmniej równowartość jednej dwudziestej części sumy szacowania. Chodzi zatem o wyłączenie możliwości licytacji takiej nieruchomości, jeśli wartość należności głównej jest niższa niż 5 % wartości nieruchomości.

Reguła ta nie będzie miała zastosowania jeżeli należność przysługuje Skarbowi Państwa, wynika z wyroku wydanego w postępowaniu karnym lub zgodę na wyznaczenie terminu licytacji wyraził dłużnik, do którego nieruchomość należy, albo sąd. Sąd wyrazi zgodę na wyznaczenie terminu licytacji na wniosek wierzyciela, jeżeli przemawia za tym wysokość i charakter dochodzonej należności lub brak możliwości zaspokojenia wierzyciela z innych składników majątku dłużnika.

Ponadto, wyłącza się możliwość przeprowadzania, w czasie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii oraz 90 dni po jego zakończeniu, licytacji lokalu mieszkalnego lub nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem mieszkalnym, które służą zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych dłużnika.

1. Sankcja nieważności umów przewłaszczenia na zabezpieczenie nieruchomości mieszkalnej wykorzystywanej przez konsumenta.

Ponadto, Tarcza Antykryzysowa 3.0  obejmuje regulację przewidującą sankcję nieważności umów przewłaszczenia na zabezpieczenie nieruchomości mieszkalnej wykorzystywanej przez konsumenta.

Powyższe dotyczyć ma umów, w których konsument zobowiązuje się do przeniesienia własności nieruchomości służącej zaspokojeniu jego potrzeb mieszkaniowych w celu zabezpieczenia roszczeń wynikających z umowy, w przypadku gdy:

a)         wartość przenoszonej własności nieruchomości jest wyższa niż wartość zabezpieczanych tą nieruchomością roszczeń pieniężnych powiększonych o wysokość odsetek maksymalnych za opóźnienie od tej wartości za okres 24 miesięcy lub,

b)         wartość zabezpieczanych tą nieruchomością roszczeń pieniężnych nie jest oznaczona, lub

c)         zawarcie tej umowy nie zostało poprzedzone dokonaniem wyceny wartości rynkowej nieruchomości dokonanej przez biegłego rzeczoznawcę.”.

Przypomnieć należy, iż powyższe propozycje zmian prawnych w obszarze działań branży pożyczkowej, nie są pierwszymi objętymi regulacją Tarczy Antykryzysowej. W pierwszym pakiecie ustaw, ograniczone zostały limity kosztów pozaodsetkowych, jakie firmy pożyczkowe i banki mogą naliczać za udzielanie kredytu konsumenckiego.

4)    uznanie spraw restrukturyzacyjnych oraz upadłościowych za sprawy pilne,

Przypomnieć należy, iż na mocy Tarczy Antykryzysowej 2.0 do kategorii tzw. spraw pilnych zaliczone zostały sprawy o rozpoznanie wniosku restrukturyzacyjnego. Teraz sprawami pilnymi mają być również sprawy prowadzone po otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego oraz sprawy o ogłoszenie upadłości oraz prowadzone po ogłoszeniu upadłości.

 

5)    zmiany w funkcjonowaniu wymiaru sprawiedliwości

Rozpoczęcie biegu terminów sądowych i procesowych

Tarcza Antykryzysowa 3.0 przewiduje uchylenie przepisów dotyczących zawieszenia i wstrzymania  rozpoczęcia biegu terminów procesowych oraz sądowych, które wprowadzono na mocy tzw. Tarczy Antykryzysowej. Terminy, których bieg nie rozpoczął się na mocy dotychczasowych przepisów tarczy antykryzysowej, mają rozpocząć bieg po upływie 7 dni od dnia wejścia w życie Tarczy Antykryzysowej 3.0, natomiast terminy zawieszone, mają biec dalej po upływie 7 dni  od dnia wejścia w życie Tarczy Antykryzysowej 3.0.

Uchylony zostaje też ustęp zgodnie z którym, w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 nie przeprowadza się rozpraw ani posiedzeń jawnych, z wyjątkiem tych z katalogu spraw pilnych.

E-rozprawy i posiedzenia niejawne

Kolejną zmianą jest rozszerzenie w porównaniu do obecnie obowiązujących przepisów możliwości przeprowadzenia rozprawy za pomocą środków porozumiewania się na odległość. Na gruncie obecnie dotychczasowych przepisów jest to możliwe jedynie wtedy, gdy strony postępowania znajdują się w budynkach sądów.

Zgodnie z uchwalonymi przepisami rozprawę lub posiedzenia jawne rozpoznawane według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 będzie można przeprowadzić przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie ich na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku, a osoby w nich uczestniczące nie będą musiały przebywać w budynku sądu. Taki sposób procedowania nie będzie stosowany, gdy przeprowadzenie rozprawy lub posiedzenia jawnego bez użycia powyższych urządzeń nie wywoła nadmiernego zagrożenia dla zdrowia osób w nim uczestniczących.

Przewodniczący będzie mógł zarządzić przeprowadzenie posiedzenia niejawnego, jeżeli uzna rozpoznanie sprawy za konieczne, natomiast przeprowadzenie wymaganych przez ustawę rozprawy lub posiedzenia jawnego mogłoby wywołać nadmierne zagrożenie dla zdrowia osób w nich uczestniczących i nie będzie można przeprowadzić ich na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku. Warunkiem procedowania na posiedzeniu niejawnym jest brak sprzeciwu stron co do przeprowadzenia posiedzenia niejawnego. Strony w terminie 7 dni od dnia zawiadomienia o skierowaniu sprawy na posiedzenie niejawne będą mogły złożyć wniosek o przeprowadzenie rozprawy. Osoby działające bez profesjonalnego pełnomocnika będą pouczone o tym uprawnieniu.

Na posiedzeniu niejawnym będzie możliwe również zamknięcie rozprawy oraz wydanie wyroku, ale tylko w przypadku, gdy w sprawie rozpoznawanej według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego postępowanie dowodowe zostało przeprowadzone w całości. Stanowiska stron będą mogły przed zamknięciem rozprawy zostać odebrane na piśmie.

Dopuszczona również zostanie możliwość rozpoznania na posiedzeniu niejawnym apelacji w postępowaniu cywilnym wniesionych przed dniem 7 listopada 2019 r., jeśli sąd nie uzna przeprowadzenia rozprawy za konieczne, jak  również gdy strona wnosiła o jej przeprowadzenie lub o przeprowadzenie niepodlegającego pominięciu dowodu z zeznań świadków lub przesłuchania stron

Na zarządzenie prezesa sądu, członkowie składu, z wyjątkiem przewodniczącego i referenta sprawy, będą mogli brać udział w posiedzeniu za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Na posiedzeniu, na którym dochodzi do zamknięcia rozprawy, obecny będzie musiał być sąd w pełnym składzie.

Sądy administracyjne także będą mogły procedować w ramach rozpraw przeprowadzanych na odległość, jak również większą liczbę spraw załatwiać na posiedzeniach niejawnych. Taki sposób procedowania będzie jednak możliwy nie tylko w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 (jak w postępowaniach prowadzonych na podstawie Kodeksu postępowania cywilnego), ale również w ciągu roku od odwołania ostatniego z nich.

Tarcza Antykryzysowa 3.0 przewiduje zmianę w ustawie z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2020 r. poz. 365 i 288) , zgodnie z którą Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, sposób zaprojektowania, wdrożenia, eksploatacji, integracji i rozwoju systemu teleinformatycznego obsługującego postępowania sądowe, mając na uwadze możliwości techniczne i organizacyjne sądów oraz potrzebę sprawnego działania systemu przy jednoczesnym zapewnieniu odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa.

Z zastrzeżeniem wyjątków wskazanych w ustawie, Tarcza Antykryzysowa 3.0 wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.

Jeśli uważasz, że może mieć to wpływ na Twój biznes, zapraszamy do kontaktu: biuro@krwlegal.pl lub +48 22 29 50 940.